در زمان پيامبر، سه مذهب مهم در چين كه رائج بود: كنفوسيوس، بودائي و تائو.(1) اين سه مكتب يا دين داراي ديدگاههاي متفاوتي بودند. براساس دين كنفوسيوسي بشر به منظور درستي و راستي متولد شده و تمايل طبيعت بشري نيكي است. هيچ كس نيست كه تمايل به خوبي را نداشته باشد.
آنچه از ناحيه خداوند اعطا گرديده، طبيعت خوانده ميشود خداوند حتي براي افراد پايين مرتبه نيز حس اخلاقي قرار داده است كه رعايت آن، طبيعت آنان را به گونه ثابتي صحيح جلوه ميدهد. آنان به "حاكم متعال" كه به معناي "خداوند" است،عقيده داشتند.(2) براساس عقيده آنان زندگي عبادت از مقابله به مثل است، يعني اگر كسي به ديگري لطمهاي وارد، ساخت، بايد او را دقيقاً به همان ميزان و صورت تنبيه نمود.(3)
براساس دين بودا، مذهب عبارت است از نظام تزكيه و پرورش نفس مبتني بر تأمل و ترك دنيا همراه با ايمان به يك خدا.
طبق مذهب تائو، مذهب عبارت است از تبعيّت باطني از يك طريقه الهي.
دين تائو و بودايي معتقدند كه انسان بايد بدي را با خوبي پاسخ دهد.(4)
مؤسس مذهب "تائو" "لا ئوتسه" يكي از فلاسه باستان چين است. مكتب او مبتني بر وحدت وجود است. او معتقد بود كه تضادهاي ظاهري در جهان هستي، به وحدت وجود (كه لايه زيرين و زيربناي وجود است) خللي نميرساند.(5)
پينوشتها:
1. تائو به معناي راه، طريقه و سبيل آمده است.
2. اديان زنده جهان، ص 174.
3. همان، ص 188.
4. همان، ص 185.
5. تاريخ اديان و مذاهب جهان، ج1، ص 168.