عظمت همواره در جستجوی چشمی است که او را ببینند

و خوبی همواره در انتظار خردی است که او را بشناسد

و زیبایی همواره تشنه دلی است که به او عشق بورزد

و  جبروت نیازمند اراده ای که در برابرش به دلخواه رام گردد

و غرور در آرزوی عصیان مغروری که بشکندش و سیراش کند

و خدا عظیم بود و خوب و زیبا و پر جبروت و مغرور

اما کسی نداشت

خدا آفریدگار بود

و چگونه می توانست نیافریند ؟

 و خدا مهربان بود .

و چگونه می توانست مهر نورزد ؟

دکتر علی شریعتی

آخرالزمان

روزگاری
بر دنیا سپری شده که دیباچه زندگی دنیایی به شمار می‏آید و زمانی نیز
خواهد گذشت که پایان این کتاب خواهد بود. برگه‏های پایانی کتاب زندگی
انسان در زمین «آخِرُالزّمان» خوانده می‏شود. «آخِرُالزّمان» اصطلاحی‏است
که در فرهنگ اغلب ادیان بزرگ به‏چشم می‏خورد و در ادیان ابراهیمی، از
برجستگی و اهمیت ویژه‏ای برخوردار است. این اصطلاح معمولاً به روزگار
پایانی دنیا و رویدادهایی‏گفته می‏شودکه ممکن است در این بخش از زندگی
دنیوی به وقوع پیوندد. ادیان بزرگ در باره آن پیشگویی‏هایی کرده‏اند، برای
مثال در «انجیل» آمده است: «... و این را بدان که اوقات صعب در زمان آخر
خواهد رسید، زیرا که خواهند بود مردم خود دوست و زرپرست و مغرور و متکبّر
و کفرگو و نافرمان والدین و حق‏ناشناس و بی‏دین، و بی الفت و بی وفا و خبث
کننده و بی‏پرهیز و بی‏حلم و با خوبان بی‏اعتنا، و خائن و کم حوصله و عبوس
کننده و عیش را بر خدا ترجیح می‏دهند».(کتاب مقدس، ترجمه فاضل خان همدانی).

قرآن
مجید در آیات فراوان به دوران «آخِرُالزّمان» اشاره کرده(سوره
واقعه،حجر،اعراف)و در معارف ارزشمند اسلامی، این اصطلاح در دو معنای کلی
به کار رفته است:

1.
مدت زمانی طولانی که با ولادت پیامبر اسلام‏صلی الله علیه وآله آغاز و با
شروع رستاخیز بزرگ پایان می‏یابد. از این رو آن پیامبر الهی را پیامبر
آخِرُالزّمان نیز نامیده‏اند.(شیخ صدوق،کمال الدین،ج1).

2.
مدت زمانی که با ولادت واپسین جانشین پیامبر اسلام‏صلی الله علیه وآله
حضرت مهدی‏علیه السلام مقارن شده و زمان غیبت و ظهور را در برگفته، با
شروع قیامت به انجام می‏رسد.

روایات معصومین‏علیهم السلام نشان می‏دهد:

یکم. با سپری شدن این دوران، بساط زندگی دنیوی برچیده و مرحله‏ای جدید در نظام آفرینش آغاز می‏شود.

دوم.
آخِرُالزّمان خود به دو مرحله کاملاً متفاوت تقسیم می‏شود: دوران نخست که
در آن انسان به مراحل پایانی انحطاط اخلاقی می‏رسد. فساد اخلاقی و ستم همه
جوامع بشری را فرا می‏گیرد و واپسین امیدهای بشری به ناامیدی می‏گراید.
دوران بعد، عصر تحقّق وعده‏های الهی به پیامبران و اولیای خدا است وبا
قیام مصلح جهانی‏آغاز می‏شود.

کلیات
عقاید مربوط به «آخِرُالزّمان» تقریباً از سوی همه فرقه‏های بزرگ اسلامی
پذیرفته شده است؛ ولی در خصوص وابستگی این تحولات به ظهور مهدی موعودعلیه
السلام و نیز هویت او اختلاف نظر وجود دارد. شیعیان دوازده امامی، حضرت
مهدی‏علیه السلام و حکومت جهانی او را حسن ختام حیات بشر در کره زمین و او
را همان موعود امت‏ها می‏دانند. در نظر آنان، با ظهور حضرت مهدی‏علیه
السلام، برخی از ائمه و نیکان و صالحان و نیز بدان و تبهکاران تحت عنوان
«رجعت» به دنیا باز می‏گردند وزندگی دنیایی‏پایان می‏یابد.

با
گلگشتی در کلمات نورانی معصومان‏علیهم السلام، می‏توان واژه‏هایی را که
بیانگر پیوند مهدویّت و آخِرُالزّمان است، یافت. این واژه‏ها عبارت است از:

1 . «آخِرُالزَّمان» (پایان زمان)

پیامبرصلی
الله علیه وآله به‏حضرت علی‏علیه السلام فرمود: «اَلا اُبَشِّرُکَ اَلا
اُخْبِرُکَ یا عَلِیُّ فَقالَ: بَلی یا رَسُولَ‏اللَّهِ فَقالَ کانَ
جَبْرَئیلُ عِندی آنِفاً وَاَخْبَرَنی اَنَّ القائِمَ الَّذِی یَخْرُجُ
فِی آخِرِالزَّمانِ فَیَمْلَأُ الاَرْضَ عَدْلاً کَما مُلِئَتْ ظُلْماً
وَجَوراً مِنْ ذُرّیَّتِکَ مِنْ وُلْدِالحُسَیْنِ».(ابن ابی زینب نعمانی،الغیبه،ص357).

«آیا
تو را بشارت ندهم؟ آیا تو را خبر ندهم؟ عرض کرد: بله، یا رسول اللّه! آن
حضرت فرمود: هم اینک جبرئیل نزد من بود و مرا خبر داد قائمی که در
آخِرُالزّمان ظهور می‏کند و زمین را پر از عدل و داد می‏سازد - همان گونه
که از ظلم و جور آکنده شده - از نسل تو و از فرزندان حسین‏علیه السلام
است».

2 . «لا تَذهَبُ الدُّنیا» (دنیا به پایان نمی‏رسد)

این
تعبیر بیانگر حتمی بودن تحقّق حوادثی است که پس از آن ذکر می‏شود.
عبداللّه بن مسعود می‏گوید: رسول گرامی اسلام‏صلی الله علیه وآله فرمود:
«لا تَذهَبُ الدُّنیا حَتّی یَلِیَ اُمَّتِی رَجُلٌ مِنْ اَهلِ بَیْتِی
یُقالُ لَهُ المَهْدِیُّ»(شیخ طوسی کتاب الغیبه) «دنیا به پایان نمی‏رسد؛ مگر اینکه امت مرا مردی رهبری کند که از اهل بیت من است و به او مهدی گفته می‏شود».

و روشن است دنیا به پایان نمی‏رسد مگر اینکه بخش پایانی‏اش (آخِرُالزّمان) را پشت سرگذارد.

3 . «لا تَقُومُ السّاعَة» (قیامت برپا نمی‏شود)

پیامبر گرامی اسلام‏صلی الله علیه وآله فرمود:

«لا
تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّی یَقُومَ قائِمٌ لِلحَقِّ مِنَّا وَذلِکَ حِینَ
یَأذَنُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ وَمَنْ تَبِعَهُ نَجا وَمَنْ تَخَلَّفَ
عَنْهُ هَلَکَ...»(شیخ صدوق،عیون اخبار رضا(ع)).«قیامت
بر پا نمی‏شود تا اینکه قیام کننده‏ای به حق از خاندان ما قیام کند و این
هنگامی است که خداوند به او اجازه فرماید و هر کس از او پیروی کند، نجات
می‏یابد و هر کس از او سرپیچد، هلاک خواهد شد».

4 . «لاتَنقَضِی الاَیَّامُ» (روزها منقضی نگردد)

رسول
خداصلی الله علیه وآله فرمود: «وَلا تَنْقَضِی الاَیَّامُ حَتّی یَمْلِکُ
رَجُلٌ مِنْ اَهْلِ بَیْتِی یُواطِی‏ءُ اِسمُهُ اِسْمی»(طبری،آملی،بشاره المصطفی لشیعه المرتضی).«روزها منقضی نگردد تا اینکه مردی از اهل‏بیت من بر زمین حکومت کند که همنام من است».

5 . «لَوْ لَمْ یَبقَ مِنَ الدُّنیا اِلاّ یَومٌ واحِدٌ» (اگر از دنیا بیش از یک روز باقی نماند)

امیرمؤمنان‏علیه
السلام بر بالای منبر در شهر کوفه چنین فرمود: «لَو لَمْ یَبْقَ مِنَ
الدُّنیا اِلاَّ یَوْمٌ واحِدٌ لَطَوَّلَ اللّهُ ذلک الیَومَ حَتی
یَبْعَثَ‏اللّهُ رَجُلاً مِنّی»(ابن شهر آشوب،المناقب)«اگر از دنیا بیش از یک روز باقی نماند، خداوند آن روز را چنان طولانی خواهد کرد تا اینکه مردی از خاندانم بر انگیخته شود».

6 . «عِندَ اِنقِطاعٍ مِنَ الزَّمانِ» (در بخش پایانی زمان)

پیامبر
اکرم‏صلی الله علیه وآله فرمود: «یکُونُ عِنْدَ اِنقِطَاعٍ مِنَ الزَّمانِ
وَظُهُورِ الفِتَنِ رَجُلٌ یُقالُ لَهُ المهدی عَطاؤهُ هَنیِئاً»(اربلی،کشف الغمه،ج3).«هنگام پایان زمان وآشکار شدن فتنه‏ها، مردی هست که‏به‏او مهدی‏گفته‏می‏شود و بخشش ‏بسیار دارد».

فضیلت نماز عید قربان در قرآن

در قرآن و متون روایی مأثور، آیات و احادیثی پیرامون فضیلت برپای داشتن فریضه نماز عیدین، وجود دارد که در ذیل به اختصار اشاره خواهد شد:
 الف) آیات قرآن:
1.«قد افلح من تزکی و ذکر اسم ربه فصلی»[1]
به یقین کسی که پاکی جست (وخود را تزکیه کرد) رستگار شد و (آنکه) نام پروردگارش را یاد کرد سپس نماز خواند در روایت چنین تفسیر شده است «و ذکر اسم ربه فصلی»؛ «قال صلوة الفطر و الاضحی» که مراد از صلوة نماز عید قربان و عید فطر است.[2]
2. فصل لربک وانحر:[3] پس برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن. در این آیه امر شده‌است به نماز عید و امر هم دلالت بر وجوب دارد. مراد از صلوه هم طبق گفته مفسران و روایت پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ نماز عید قربان است.[4] آیات مذکور در عین حال که لزوم نماز عیدین را می رساند متضمن فضائل آنها نیزرمی باشد چرا که آیه اول می‌گوید رستگاری از ان کسی است که خود را پاکیزه کرد (یا قربانی نمود) و نماز عید برگزار نمود و در آیه دوم با توجه به اینکه مراد از کوثر فاطمه زهراء ـ سلام الله علیه ـ می‌باشد، به شکرانه این نعمت عظیم بهترین تشکر از خدا این است که نماز عید و قربانی انجام شود. (و یا نماز گذارد و هنگام نماز برای تکبیر دستها را بالا بیاورد.)[5]
ب) روایات: روایات این بخش در دو قسمت بیان می شود.
بخش اول: ضرورت و لزوم نماز عیدین
1. نماز عید فرض و واجب است. امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «صلوة العیدین فریضه»[6]
2. علی ـ علیه السّلام ـ فرمود: «لا تجسوا النساء عن الخروج فی العیدین فهو علیهن واجب»[7] زنها را از رفتن در نماز عیدین منع نکنید چرا که نماز عید بر آنها لازم (و ثابت) است.
منتهی روایات بسیاری آورده شده است که لزوم نماز عیدین را مشروط به وجود امام معصوم ـ علیه السّلام ـ نموده است از جمله امام باقر ـ علیه السّلام ـ فرمود: «لا صلوة یوم الفطر و الضحی الا مع امام»[8] نماز عید فطر وعید قربان بدون وجود امام (معصوم) لازم نیست.
بخش دوم: فضیلت نماز و روز عیدین
1. روز گرفتن جائزه: پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «اغدوا الی جوائزکم... ثم قال هو یوم الجوائز» ای مؤمنان صبح عید بدنبال گرفتن جوائز خود باشید، ای جابر جوائز الهی مانند جوائز شاهان نیست، آنگاه فرمود روز عید روز گرفتن جائزه است.[9] در روایت دیگر فرمود: «الیوم الذی یثاب فیه المحسنون» روزی که خوبان در آن روز پاداش و ثواب دریافت می‌کنند.[10]

2. روز اجتماع مسلمین: امام هشتم ـ علیه السّلام ـ فرمود: روز عید فطر عید قرار داده شده تا مردم در آن روز گرد هم آمده، نعمتهای خدا را ستایش گویند، آن روز، روز عید، دادن زکات، روز تضرع و زاری و روزی است که خوردن و نوشیدن حلال است.[11]

3. همچون روز قیامت: علی ـ علیه السّلام ـ فرمود: روز عید فطر روزی است که به نیکان ثواب داده می‌شوند و بدان زیانکار می‌شوند، آن روز شبیه‌ترین روز به روزقیامت شما است پس هنگام خروج از منزل به سوی مصلی به یاد آن لحظه باشید که از قبرها به سوی پروردگار خروج می‌کنید و در لحظه ایستادن به نماز در مصلی به یاد آن وقتی باشید که در پیشگاه الهی قرار می‌گیرید و در لحظه برگشت بسوی خانه‌ها به یاد برگشتن بسوی بهشت یا جهنم باشید.[12]

4. بخشیدن گناهان: پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود:«هنگامی که به سوی نماز عید خارج شدید، خداوند براین مسئله اگاهی دارد و می‌فرماید: (عبادی لی صمتم و لی صلیتم عودوا مغفورا لکم)»[13]

5. روز عطای فراوان و بخشش بزرگ: پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ در این رابطه فرمود: «ان الملائکة یقومون یوم العید علی افواه السکه و یقولون اغدوا الی رب کریم یعطی الجزیل و یغفر العظیم.»[14]

فرمود: ملائکه روز عید بر لبان انسانهای ساکت قرار گرفته و یا در مسیر مردم ایستاده می‌گویند بر پروردگار کریم صبحگاه وارد شوید که عطای فراوان و بخشش زیاد دارد. ادامه مطلب...

صبر در قرآن مجید بیش از هفتاد بار تکرار شده، در حالی که هیچ یک از فضایل انسانی به این اندازه مورد تأکید قرار نگرفته، و این حاکی از اهمیت صبر است. در این باره روایات زیادی نیز از معصومان نقل شده که در برخی از کتب، به نُهصد حدیث رسیده است.
در اهمّیت صبر و مقام صابران همین بس که قرآن مجید اجر آن را بی حساب می داند: "انّما یوفی الصابرون أجرهم بغیر حساب؛ صابران اجر و پاداش خود را بی حساب دریافت می دارند".(1)
امام سجاد(ع) می فرماید: "هنگامی که قیامت برپا می شود، ندا دهنده‏ای ندا می دهد که اهل صبر به پا خیزند. گروهی بر می خیزند، به آن‏ها گفته می شود: سوی بهشت بروید.
در این حال، فرشتگان به استقبال آن‏ها می آیند و می گویند: کجا می روید؟
می گویند: سوی بهشت. فرشتگان می گویند: قبل از حساب؟ می گویند: آری.
می گویند: شما کیستید؟ می گویند ما صابرانیم. می گویند: صبر شما چه چیز بوده است؟ می گویند: ما در راه طاعت خدا و پرهیز از گناهان و در برابر بلا صبر و شکیبایی کردیم. اینجا است که فرشتگان می گویند: داخل بهشت شوید. چه عالی است پاداش عاملان!".(2)
قرآن مجید کلید ورود بهشت را صبر می داند: "فرشتگان بر در بهشت به استقبال می آیند و به آن‏ها می‏گویند: سلام بر شما، به خاطر صبر و استقامتتان! چه نیکو است سرانجام آن سرای جاویدان".(3)
امام صادق(ع) فرمود: "کسی که در بلاها و دشتواری‏ها صبر کند، خداوند پاداش هزار شهید برای او منظور می دارد".(4)
روایات زیادی در این باره نقل شده است که برای مطالعه بیشتر کتاب اصول کافی را معرفی می کنیم.

پی نوشت‏ها:
1. زمر (39) آیه 10.
2. تفسیر قرطبی، ج 5، ص 4532.
3. رعد (13) آیه 24.
4. سفینة البحار ج 2، ص 5.

از ماجرای ازدواج حضرت علی ‌و حضرت فاطمه‌(علیهماالسلام) نکات بسیار جالبی را می‌آموزیم که اگر خواهان سعادت و پیروی راستین اسلام هستیم، بایستی تا مرز توان تلاش کنیم تا مراحل اول ازدواج بر مبنای صحیحی صورت گیرد، و دوم آن که ساده‌ زیستی در تمام شوون زندگی جامعه و بخصوص ازدواج راه یابد، وگرنه قید و بندهای اجتماعی در امر ازدواج که بیشتر نشأت گرفته از فرهنگ غیر اسلامی و یا ساخته و پرداخته ذهن‌های کوتاه مادی و اشرافی است چون غل و زنجیر بر دست و پای جوانان و والدین آنها می‌افتد و هر روز این غل و زنجیر بزرگتر و سنگین‌تر می‌شود، تا جایی که امکان هر نوع حرکت صحیحی را می‌گیرد و حیات جامعه را به سوی نابودی می‌کشاند، و بر فساد و نابسامانی‌های روانی و مشکلات اخلاقی می‌افزاید.
درس‌هایی که از ازدواج حضرت علی و فاطمه زهرا(علیهماالسلام) می‌گیریم از این قرار است:
 1. کفو و همتا بودن یکی از اصول اساسی و رازهای موفقیت ازدواج، کفو و همتا بودن دختر و پسر با هم است، زیرا تنها در صورت همتا و هم‎شأن بودن دو زوج است که درک متقابل آنان از یکدیگر امکان‌پذیر است. برخی تصور می‌کنند کفویت تنها به شرائط ظاهری از قبیل مسائل نژادی و یا وضعیت مادی و رفاهی بستگی دارد. در صورتی که چنین نیست، بلکه همتایی و هم سویی آرمان‌ها، خواست‌ها و تمایلات روحی و روانی افراد، میزان آگاهی‌های علمی و دینی و میزان تعهد عملی به مکتب و مذهب، و ارزش نهادن به ویژگی‌های اخلاقی و فرهنگی است.
اگر مسئله همتایی نبود، بدون تردید دختران زیبایی در مدینه بودند که از ازدواج با حضرت علی (علیه‌السلام) خرسند می‌شدند. اما او حتی از آنان خواستگاری هم نکرد و برای حضرت فاطمه (علیهاالسلام) نیز خواستگاران فراوانی بودند اما حضرت فاطمه(علیهاالسلام) و پیامبر(صلی‌ الله علیه و ‌آله) به این وصلت‌ها راضی نشدند. تنها حضرت فاطمه(علیهاالسلام) و روح والای او بود که زیبایی‌ها و شکوه معنوی حضرت علی (‌علیه‌السلام) را درک می‌کرد. در این مورد پیامبر اکرم(صلی ‌الله علیه و آله) فرمودند: اگر خدا علی را نمی‌‌آفرید برای فاطمه کفو و همتایی وجود نداشت. (1)
برخی تصور می‌کنند کفویت تنها به شرائط ظاهری از قبیل مسائل نژادی و یا وضعیت مادی و رفاهی بستگی دارد. در صورتی که چنین نیست، بلکه همتایی و هم سویی آرمان‌ها، خواست‌ها و تمایلات روحی و روانی افراد، میزان آگاهی‌های علمی و دینی و میزان تعهد عملی به مکتب و مذهب، و ارزش نهادن به ویژگی‌های اخلاقی و فرهنگی است.
2. خواستگاری بدون واسطه خواستگاری بدون هیچ تشریفات و حضور واسطه انجام شد و حضرت علی‌(علیه‌السلام) شخصاً به خواستگاری حضرت فاطمه(علیهاالسلام) از پیامبر اکرم(صلی‌ الله علیه و آله) اقدام نمود
3. شرط اول: رضایت دختر پیامبر گرامی(صلی ‌الله علیه و آله) بدون رضایت دخترش حضرت فاطمه(علیهاالسلام) به خواستگار پاسخ مثبت نداد.
4. قناعت در تهیه جهیزیه به ضروری‌ترین و ابتدایی‌ترین وسائل زندگی در آن عصر بسنده شد، از سیرت پیامبر اسلام(صلی‌ الله علیه و آله) می‌آموزیم که باید در الگوی مصرف تجدید نظر کنیم و در زندگی فناپذیر و زودگذر دنیا به حداقل ممکن قناعت ورزیم تا از گذرگاه پرهیاهوی زندگی سبکبار بگذریم و تن به بردگی این و آن ندهیم. مگر حضرت فاطمه(علیها‌السلام) دختر پیامبر(صلی ‌الله علیه و آله) رهبر بی‌نظیر مسلمانان نبود؟ مگر از نژاد بنی‌هاشم یعنی اصیل‌ترین و شریف‌ترین تیره‌های عرب به حساب نمی‌آمد؟ مگر مادرش حضرت خدیجه(علیها‌السلام) ثروتمندترین زن عرب در عصر خویش نبود؟ مگر از همه جهات علمی فردی آگاهتر و اندیشمندتر از همگان نبود؟ مگر پیامبر گرامی اسلام(صلی‌ الله علیه‌ و آله) نمی‌توانست جهیزیه زیادی را همراه دخترش کند؟ پاسخ همه این سوالات «مثبت» است اما منش و روش پیامبر عظیم ‌الشأن اسلام(صلی‌ الله علیه و ‌آله) و خاندانش بر ساده‌ زیستی استوار است.(2)
متأسفانه در برخی خانواده‌ها به خصوص قشر مرفه جامعه جهیزیه دخترانشان نمایشگاه بین‌المللی کاملی است از لوازم خانگی داخلی و خارجی که برقش چشم‌های ظاهربین را خیره می‌کند.
5. مهیا کردن خانه برای ورود عروس اکنون ببینیم علی بن ابیطالب(علیه‌السلام) شهسوار اسلام و محبوب‌ترین مردان و نزدیکترین آنان در نزد خدا و رسول خدا چه داشت و چه تهیه کرد: ابن شهر آشوب در مناقب نقل می‌کند: که حضرت علی(‌علیه‌السلام) نیز اتاق خود را برای عروسی آماده کرد. بدین ترتیب که:  ابتدا مقداری ماسه کف اطاق پهن کرد و چوبی هم تهیه نمود به دو طرف اتاق وصل کرد تا لباس‌های خود را روی آن بیاندازد، و یک پوست گوسفند هم کف اتاق انداخت، و یک بالش نیز که داخلش را از لیف خرما پر کرده بودند در آنجا نهاد.(3) این بود وسایل شخص دوم جهان اسلام . 

پی‎‎نوشت‌ها:
1. ینابیع الموده، صص 177 و 237.
2. زندگانی فاطمه زهرا(علیهاالسلام) تألیف محمد قاسم‌پور با مقدمه آیت‌اللهمرعشی نجفی، ص47.
3.زندگانی حضرت فاطمه(علیها‌السلام) و دختران آن ‌حضرت، مولف سیدهاشم رسولیمحلاتی، ص‌56 .
" سید عبدالله حسینی دشتی" ، برگرفته از کتاب شفیعه محشر یا مظلومه پیامبر(صلیالله علیه و آله)

توسل‌ واژه‌ای‌ عربی‌ می‌باشد و ریشه‌ آن‌"وسیله‌" و "وَسْل‌" است‌. مفهومش‌ این‌ است‌ که‌ انسان‌ با شوق‌و رغبت‌ به‌ سوی‌ مقصدی‌ حرکت‌ کند و مطمئن‌ باشد که‌ با کمک‌ آن‌ می‌تواند به‌ هدفخویش‌ نایل‌ گردد . قرآن‌ می‌فرماید: «یا ایّها الذین‌ آمنوا، اتقوا اللّه‌ و ابتغواالیه‌ الوسیله‌ » ؛ ای‌ کسانی‌ که‌ ایمان‌ آورده‌اید! تقوا پیشه‌ کنید و وسیله‌ای‌برای‌ تقرّب‌ به‌ خدا بر گزینید".

ائمه اطهار ( علیهم السلام) جزو مقرباندرگاه الهی هستند ، و وجود مقدس ایشات متصل به درگاه احدیت است ، بنابراین اراده ومشیت آنها اراده و مشیت خداست .

اراده حق تعالی بر این است که ائمهطاهرین سرور کائنات باشند ، بنابراین در کتاب منزل خود به مومنین دستور می دهدبرای رسیدن به هدف خود به ایشان متوسل بشوید .

 در رابطه با سوال حضرتعالی عرض میشود : اگر اراده و مشیت امام زمان (عج) را مستقل از خدای سبحان بدانیم و برای اواستقلال قائل شویم ، یقینا چنین پنداشتی از امام زمان(عج) اشتباه است ، زیرا امام( علیه السلام) در طول خدای سبحان قرار دارد نه در عرض آن ( در توضیح این جمله عرضمی کنیم ؛ اینطور نیست که العیاذ بالله امام زمان (عج) یک اراده داشته باشد وخداوند سبحان اراده ای دیگر در عرض اراده آن ، بلکه اراده امام ( علیه السلام) عیناراده حق تعالی است و چیزی جدای از آن نیست فلذا هر چه مشیت خداوند باشد بالتبعمشیت امام نیز خواهد بود و بالعکس)

اگر اراده امام را جدای از حق تعالی فرضکنیم و حاجتی از وجود مقدس ایشان بخواهیم این نوع توسل به شرک می انجامد ، زیرا « لا موثر الا الله» ( موثری جز خداوند سبحان نیست) و اگر امام زمان و سایر ائمه نیز موثرهستند به اذن و مشیت پروردگار جهانیان است .

اما اگر اراده امام را در طول ارادهخداوند سبحان بدانیم و با این دیدگاه نسبت به امام زمان ( عج) به ایشان توسلبجوییم نه تنها شرک نیست بلکه عین توحید است ، زیرا ما اراده امام را جدای از حقتعالی فرض نکرده ایم ، بلکه مشیت او را مشیت خدا می نامیم.

درخواست از خود ائمه (علیهم السلام) بااین دیدگاه که مستقل از حق تعالی نیستند ، مشکلی ندارد و می توان از خود ائمه نیزدرخواست حاجت نمود .

چرا امام حسین(ع) حجّ خود را نیمه تمام گذاشت؟

 با فرا رسیدن ایام مبارک حج،بوی محرم هم به مشام می رسد،در رابطه با قیام اباعبدالله الحیسن-علیه السلام- یکی از سوالاتی که شاید به ذهن خیلی ها خطور کند،مربوط به خارج شدن آن حضرت از مکه مکرمه روز هشتم ذی الحجة،درست روزی که حاجیان بیت الله الحرام،آماده انجام مناسک حج می شوند،می باشد.واین سوالی است که خیلی ها می پرسند که چرا امام حیسن-علیه السلام- صبر نکردند تا حج خود را تمام کرده،سپس از مکه خارج شوند،چه عاملی سبب شد تا آن حضرت حج خود را رها کرده و از مکه خارج شدند.در این مقاله به دلایل این امر خواهیم پرداخت.

قبل از آنکه به تحلیل تاریخى این پرسش بپردازیم، باید این نکته را متذکر شویم که از دیدگاه فقهى، این سخن مشهور که امام حسین (ع) حجّ خود را نیمه تمام گذاشت، سخن نادرستى است زیرا امام (ع) در روز هشتم ذى حجه «یوم الترویه» از مکّه خارج شد.(1) در حالى‏که اعمال حجّ- که با احرام در مکّه و وقوف در عرفات شروع مى‏شود- از شب نهم ذى حجه آغاز مى‏شود. بنابراین، امام (ع) اصولًا وارد اعمال حج نشده بود، تا آن را نیمه تمام گذارد..

بله، مسلماً آن حضرت در هنگام ورود به مکّه، عمره مفرده انجام داده و چه بسا در طول اقامت چند ماهه خود در مکّه و احتمالًا در فاصله‏هاى مختلف، اقدام به انجام اعمال عمره کرده بود. اما انجام اعمال عمره مفرده، به معناى ورود در اعمال حجّ نمى‏شود. در برخى از روایات تنها از انجام عمره مفرده از سوى امام (ع) سخن به میان آمده است.(2)

از نقطه نظر تاریخى بالاخره این پرسش باقى است که با وجود آنکه یکى از علل انتخاب مکّه، داشتن فرصت مناسب براى تبلیغ دیدگاه خود بود چرا در این شرایط زمانى ویژه- که اوج حضور حاجیان از سرتاسر نقاط مختلف در مکّه، عرفات و منا است و بهترین فرصت تبلیغى براى آن حضرت فراهم آمده است- نابهنگام و به صورت ناگهانى مکّه را ترک کرد؟ به طور خلاصه مى‏توانیم علل این تصمیم ناگهانى را چنین ذکر کنیم:

 یک. احتمال خطر جانى

از برخى عبارات امام حسین (ع)- که در مقابل دیدگاه شخصیت‏هاى مختلفى که با بیرون رفتن آن حضرت از مکّه و حرکت به سوى کوفه مخالف بودند، ابراز شده- چنین بر مى‏آید که امام (ع) ماندن بیشتر در مکّه را مساوى با بروز خطر جانى براى خود مى‏دانست چنان‏که در جواب ابن عباس مى‏فرماید: «کشته شدن در مکانى دیگر براى من دوست داشتنى‏تر از کشته شدن در مکّه است».(3)

در پاسخ عبداللَّه بن زبیر نیز فرمود: «به خداوند سوگند اگر یک وجب خارج از مکّه کشته شوم، براى من دوست داشتنى‏تر است تا آنکه به اندازه یک وجب در داخل مکّه کشته شوم. به خداوند سوگند اگر من به لانه‏اى از لانه جانوران پناه برم، مرا از آن بیرون خواهند کشید تا آنچه را از من مى‏خواهند، به دست آورند».(4) امام (ع) در برخورد با برادر خود محمد حنفیه، به صراحت سخن از قصد ترور یزید در محدوده حرم امن الهى نسبت به جان خود سخن به میان آورد.(5) بالاخره در بعضى از متون به صراحت سخن از این مطلب به میان آمده که یزید، عده‏اى را همراه با سلاح‏هاى فراوان براى ترور امام حسین (ع) در مکّه فرستاده بود.(6)

دو. شکسته نشدن حرمت حرم

در ادامه برخى از عبارات پیش گفته، تذکّر این نکته از سوى امام حسین (ع) وجود داشت که نمى‏خواهد حرمت حرم امن الهى، با ریخته شدن خون او در آن شکسته شود گرچه در این میان گناه بزرگ از آن قاتلان و جنایتکاران اموى باشد.

آن حضرت این مطلب را در برخورد با عبداللَّه بن زبیر و به گونه تعریض‏آمیز نسبت به او- که بعدها در مکّه موضع گرفته و لشکریان یزید حرمت حرم را خواهند شکست- به صراحت بیان مى‏دارد. ایشان در جواب ابن زبیر مى‏فرماید:

«انّ ابى حدثنى ان لها کبشاً به تستحلّ حرمتها فما احبّ ان اکون انا ذالک الکبش»(7) «پدرم على (ع) «براى من نقل کرد که در مکّه قوچى است که به وسیله آن حرمت شهر شکسته مى‏شود و من دوست ندارم که مصداق آن قوچ باشم».

پى‏نوشت‏

 (1) همان، ص 741.

 (2) عن الصادق) ع (:» ان الحسین بن‏على) ع (خرج یوم الترویة الى العراق و کان معتمراً «. ر. ک. وسائل الشیعه، ج 1، ص 246، کتاب حج، باب 7، ابواب العمرة ج 2 و 3.

 (3) ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج 8، ص 951.

 (4) وقعة الطف، ص 251.

 (5) سید بن طاووس، لهوف، ص 28.

 (6) همان. به غلط در این متن فرمانده آنان» عمر بن سعد بن ابى وقاص «ذکر شده که در متون دیگر به عمرو بن سعید بن عاص تصحیح شده است.

 (7) ابن اثیر، الکامل فى التاریخ، ج 2، ص 645.

خود را بپذیریم ، انکار نکنیم عزت نفس، عبارت از قضاوتی است که ما در مورد خود می کنیم، برای اینکه قضاوت درستی در مورد خود داشته باشیم، دقت به این نکات ضروری است:این آدرس