مجموعه: داروهای گیاهی و طب سنتی

عسل درمانی یک شیوه درمانی به جامانده از قدیم الایام است که هنوز کاربرد زیادی دارد

عسل درمانی ؛ خواص درمانی عسل طبیعی برای بدن

عسل چیست؟

یکی از تعلیمات طب سنتی، عسل درمانی می باشد. به طور کلی عسل مایعی شیرین است که به وسیله ی زنبور ها از شهد گل تولید می شود.

عسل از نظر رنگ و شفافیت ظاهری، عطر و طعم خاصی دارد و بر اساس شهد گل هایی که به دست آمده است، در دسته های مختلف قرار می گیرد. عسل از نظر شهد تولید شده شامل عسل شبدر، اقاقیا، گندم سیاه، مانوکا، زیرفون، وحشی، کنار، توپلو، آویشن، گون، ریحان، کوهستانی، گشنیز، هویج، زرشک، جعفری، سیب، شکوفه پرتقال، یونجه، مرکبات و... می شود.

دو نوع عسل خام و پاستوریزه در دسترس همگان است. عسل خام عسلی است که به طور مستقیم در دسترس عامه قرار می گیرد و دارای اندکی مخمر، موم و گرده می باشد.

این در حالی است که عسل پاستوریزه شده را به موجب حذف ناخالصی ها در معرض گرما قرار می دهند.

امروزه خاصیت درمانی بی نظیر عسل در علم پزشکی مدرن اثبات شده است و این علم در تلاش است تا از عسل در خصوص بهبود و مبارزه با عفونت و زخم های پوستی بهره بگیرد. 

عسل خاصیت درمانی بسیاری دارد زیرا از شهد چندین گل ساخته می شود

تاریخچه ی عسل درمانی

در قدیم الایام یعنی در دوره ی مصر باستان، یونان، روم، آشور و چینی ها از ماده ی غذایی عسل با هدف درمان بیماری های روده و زخم های پوستی بهره می گرفتند. 

به عبارتی انسان ها از حدود 8000 سال قبل فرایند تولید و بهره گیری از عسل را آغاز کردند. 

قدیمی ترین عسل برجای مانده از گذشته در کشور گرجستان یافت شده است.

ترکیبات عسل

عسل دارای تمامی عناصر طبیعی از قبیل کلر، آهن ، فسفر، سدیم، روی، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، گوگزد، مس، سلیس، سلنیوم کروم و کلر می باشد.

سطح pH اسیدی عسل معادل 2/3 الی 5/4 است. این میزان از سطح pH  در راستای کاهش باکتری کمک شایانی می کند. درواقع خاصیت آنتی اکسیدانی عسل در حذف رادیکال های آزاد موجود در بدن نقش دارد.

از دیگر مرکبات تشکیل دهنده ی عسل می توان به مواد معدنی، قند (فروکتوز، مالتوز، گلوکز، دکسترین، ساکارز و پروتئین) آب یا رطوبت، نمک اسیدی ارگانیک، آنزیم و پلی فنل می باشد.

لازم به ذکر است عسل دارای مقادیر بسیار کمی از ویتامین های B1، B2، B3، B5، B6، K، H، C، E، P و A  است.

میزان ph عسل باعث شده تا خاصیت درمانی ان تا حد از بین بردن باکتری ها نیز افزایش یابد

فواید عسل درمانی 

در میان خواص متعدد و منحصر به فردی که عسل دارد، خاصیت ضد باکتری آن بسیار مورد توجه محققان است. این خاصیت برای نخستین بار در سال 1892 توسط " فان کتل" کشف شد.

خاصیت درمانی عسل به گونه ای است که از تمدن های گذشته تاکنون همواره به عنوان غذا و دارو مورد استفاده قرار گرفته است. 

در ادامه ی مطلب چند مورد از مهمترین خاصیت های درمانی عسل را بیان می کنیم:

1. ارتقای انرژی با عسل درمانی

نوعی روش درمانی با عنوان «آپی تراپی» وجود دارد. در واقع آپی تراپی شامل درمان هایی می باشد که باعث ارتقای مقاومت بدنی، بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن و ارتقای سطح انرژی می گردد.

بنابراین در سال های اخیر متخصصان رژیم غذایی همواره توصیه می کنند که ورزشکاران در وعده های غذایی قبل ورزش از عسل خام استفاده کنند.

2. التیام زخم با عسل درمانی

همانطور که بیان کردیم در دوره های باستانی و قدیمی نیز از عسل برای درمان زخم های موضعی بهره می گرفتند. در واقع عسل باکتری های موجود بر روی زخم را استریل می کند و میزان pH زخم را کاهش می دهد. در نتیجه با کاهش التهابات مزمن، روند بهبود زخم تسریع می یابد.

در ایالت متحده ی آمریکا از عسل مانوکا در راستای بهود زخم ها استفاده می کنند. عسل مانوکا از نوعی گیاه دارویی منحصر به فرد به نام گل های بوته ی مانوکا تولید می شود. 

بررسی ها حاکی از آن دارد که عسل مانوکا بیش از 250 نوع باکتری مقاوم به آنتی بیوتیک ها را از بین می برد. این مقادیر نسبت به سایر عسل ها بسیار بالاتر است و بیانگر خاصیت قوی ضد میکروبی عسل مانوکا می باشد.

التیام زخم ها یکی از خاصیت های عسل درمانی است

 

3. ارتقای سلامت قلب با عسل درمانی

تحقیقات حاکی از آن دارد که عسل میزان کلستول کلی و کلسترول های بد را کاهش می دهد. بهتر است بدانید که کلسترول های بد موجب بی نظمی و اختلال در ضربان قلب می شوند.

عسل با کاهش میزان کلسترول ها مانع تجمع پلاکت و انعقاد خون می شود. لذا از عامل اصلی بیماری های قلبی ممانعت می کند.

آنتی اکسیدان های موجود در عسل از قلب محافظت می کنند. این ماده ی پرخاصیت، شکل موادی که موجب انسداد شریان های قلبی می شوند را تغییر می دهد و از بروز حملات قلبی جلوگیری می کند.

4. بهبود سرفه با عسل درمانی

در طی مطالعه ای محققان به این باور رسیدند که استفاده از عسل سرفه های شبانگاهی و خشک را بهبود می بخشد. خاصیت درمانی عسل به گونه ای است که می تواند مانند داروی ضد سرفه ی دکسترومتورفان اثر بخش باشد. 

ترکیب آب لیمو با عسل، یکی از روش های خوراکی مناسب برای کاهش سرفه است که با از بین بردن احتقان و مخاط گلو سرماخوردگی را بهبود می بخشد. درواقع عسل با محتوای مواد معدنی و عناصر طبیعی مانند اسید های آمینه، منکنز، منیزیم و سلنیوم در تسکین و پاک سازی ریه ها از هرگونه آلودگی نقش دارد.

5. پیشگیری از سرطان با عسل درمانی

سرطان روندی چند مرحله ای است که چندین عوامل در شکل گیری آن دخیل هستند. عسل با تعدیل سازی سیستم بدنی انسان و فعالیت های ضد التهابی از بروز سرطان های مختلف جلوگیری می کند.

علاوه بر این عسل دارای ترکیب فنولیکی می باشد. این ترکیب ویژگی ضد سرطانی دارد و در راستای کاهش احتمال ابتلا به سرطان موثر است.

6. رفع بیماری های معده با عسل درمانی

یکی از قوی ترین مهارکنندگان التهابات گوارشی و زخم معده، عسل است. زخم معده از باکتری هلیکوپیلوری نشات می گیرد.

عسل سرشار از مواد آنتی اکسیدان است و قابلیت حذف رادیکال های آزاد را دارد. لذا با مبارزه با میکروب های فعال از شکل گیری زخم معده و رفلاکس معده ممانعت می کند.

توصیه می شود برای درمان زخم معده، از عسل آویشن استفاده کنید. زیرا از آنتی اکسیدان های قوی برخوردار است و بهتر می تواند باکتری های موجود در معده را از بین ببرد.

در خصوص سایر مشکلات معده نیز می توانید از عسل ملایم تری مانند عسل گون بهره بگیرید.

برای تعدیل سازی اسید معده و کاهش حملات معده، شما می توانید عسل را با آب ولرم ترکیب کنید. سپس شب ها قبل از خواب یک لیوان از این محلول را میل کنید.

خاصیت درمانی عسل گون برای درمان بیماری های معده بسیار رایج و پر استفاده است

7. پیشگیری از دیابت با عسل درمانی

بدن انسان غذاهای مصرفی را به  گلوکز تبدیل می کند. گلوکز نوعی قند است که در راستای تولید و تامین انرژی بدن نقش دارد. 

بدن با انسولینی که در لوزالمعده تولید می شود، میزان قند خون موجود در بدن را تنظیم می کند. 

در مواردی اختلالاتی در کارکرد لوزالمعده ایجاد می شود و بدن قابلیت تولید انسولین را از دست می دهد. در طی این فرایند میزان قند خون فرد بالا می رود و به دیابت مبتلا می شود.

با بررسی های متعدد ثابت شده است که عسل خام و ژل رویال طبیعی  دارای مواد اکسید کننده ای می باشد که روند جذب قند در خون را بالا می برد و مانع شکل گیری دیابت می گردد.

8. بهبود تبخال با عسل درمانی

عسل حاوی اکسید گلوکز است. پس از قرارگیری عسل بر روی زخم تبخال، نوعی اکسید هیدروژن آزاد می شود که خاصیت ضد میکروبی را منتشر می سازد. در نتیجه زخم تبخال خشک و کوچک می گردد.

همچنین قند موجود در عسل از رشد میکروارگانیسم های فاسد کننده جلوگیری می کند.

9. تغذیه لایه های محافظتی سطح پوست با عسل درمانی

عسل با خاصیت آب رسانی از بروز پیری زودرس جلوگیری می کند. این ماده ی غذایی با پاک سازی سلول های مرده نوعی لایه بردار و درخشان کننده ی پوست محسوب می شود.

در قسمت موضعی و سطحی پوست باکتری هایی وجود دارند که جوش ها را با قسمت های مختلف پوست منتقل می سازند. همانطور که گفتیم عسل ضدعفونی کننده است لذا باکتری ها را ازبین می برد و مانع شیوع جوش در نواحی دیگر می شود.

بدین جهت است که در تولید ماسک های خانگی و حتی ماسک های صنعتی از عسل به عنوان بهترین پاک کننده استفاده می کنند.

عسل را حتی می توان یک آبرسان عالی برای پوست دانست

10. کاهش حساسیت با عسل درمانی

با آغاز فصل بهار و تابستان گیاهان روند گرده افشانی را آغاز می کنند. برخی افراد به گرده های منتشر شده در هوا حساسیت دارند و علائمی شبیه به سرماخوردگی از قبیل آبریزش بینی، عطسه و پف های چشمی را تجربه می کنند. این اختلال به تب یونجه نیز شهرت دارد.

مصرف خوراکی عسل از منظر تئوری با تحریک و فعال سازی سیستم ایمنی بدن قادر به کاهش حساسیت فصلی است. البته توجه داشته باشید که حتما باید خام و ارگانیک باشد.

شما می توانید چند ماه قبل از شروع فصل حساسیت زا، در طول روز یک قاشق چای خوری عسل را نوش جان کنید و بدن خود را آماده ی تولید مواد ضد حساسیت کنید.

از دیگر فواید عسل درمانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جلوگیری از چین و چروک پوستی

• خاصیت ضد عفونی کننده

• درمان التهاب کولیت یا ورم مخاطی روده بزرگ

• بهبود دهنده ی گردش عمومی خون در بدن

• تقویت بینایی

• تقویت کننده ی عضلات و ماهیچه ها

• دفع سنگ کلیه

• ارتقای رشد کودکان

• تقویت لثه

• درمان روماتیسم

• کاهش دهنده ی درد دندان

• درمان یبوست

• تقویت حافظه

• چربی سوز

• درمان ناتوانی جنسی و ارتقای میل جنسی

مزایای عسل در دوران بارداری

اسپور های موجود در عسل مسمومیت کودکان زیر یک سال را به دنبال دارد. با این حال خانوم های باردار می توانند بدون هیچ نگرانی از عسل برای کاهش آلرژی های فصلی، تقویت سیستم ایمنی و بهبود خواب استفاده کنند.

اکثر خانوم های باردار با اختلال بی خوابی و استرس به سر می برند. عسل حاوی اسید آمینه تریپتوفان و هورمون سروتونین می باشد. این قبیل هورمون با تسکین و آرام سازی مغز خوابی عمیق را به ارمغان می آورد.

علاوه براین، اسید آمینه با بی خوابی های مزمن مقابله می کند و نوعی داروی خواب آور محسوب می شود.

ترکیب یک قاشق عسل با یک لیوان شیر گرم (صرفا داغ نباشد) می تواند در راستای بهبود خواب به آن ها کمک کند. 

در دوران بارداری مصرف هرگونه داروی شیمیایی ممنوع است. بنابراین باید در طول این دوران بدن آن ها در مقابل بیماری های مختلف در امان باشد تا سلامت مادر و نوزاد به خطر نیوفتد.

عسل با تحریمک سیستم ایمنی، بدن را مقاوم می سازد. لذا متخصصان زنان معمولا به مصرف عسل در دوران بارداری ( در حد اعتدال) تاکید دارند.

یکی از خواص عسل درمانی در دوران بارداری افزایش سیستم ایمنی بدن است

خاصیت عسل های تک گل

عسل ها با توجه به منبع گیاهی که زنبور از آن تغذیه کرده است، در دو دسته ی تک گل و چند گل قرار می گیرند. 

در ادامه ی مطلب برخی از عسل های تک گل و خواص درمانی آن ها را بیان می کنیم:

• عسل آویشن: درمان عفونت های بدن، درمان زخم و عفونت های تناسلی، کاهش دهنده ی درد عادت ماهیانه، درمان سرفه

• عسل کنار: فعال کننده ی حافظه ی کودکان، تقویت میل جنسی، تقویت پوست و مو، حذف کننده ی کرم روده و معده

• عسل گشنیز: تقویت کننده ی ماهیچه ی قلب، درمان تنگی نفس، تسکین دهنده، اشتهاآور و درمان آفت دهان

• عسل گون: خون ساز، تقویت کننده ی معده، بهبود عملکرد مجاری ادرار، کلیه و مثانه

• عسل لعل کوهستان: تسکین دهنده ی درد قاعدگی، ضد باکتری، ضد ویروس، ضد قارچ و ضدعفونی کننده ی دستگاه گوارش و معده

تصویر گیاه گون

ممنوعیت های مصرف عسل

استفاده از عسل برای کودکان زیر دو سال ممنوع است. زیرا احتمال بروز بوتولیسم برای اطفال وجود دارد و عوارضی از قبیل فلج اطفال و اختلالات عصبی را در پی خواهد داشت.

همان گونه که عسل در راستای درمان و پیشگیری چاقی و دیابت موثر است؛ مصرف بی رویه از آن احتمال ابتلا به دیابت را تا چندین برابر افزایش می دهد.

همچنین استفاده ی نامتعارف از عسل در دوره ی بارداری با افزایش قند خون، سلامت مادر را به خطر می اندازد.

در نتیجه در مصرف عسل حد اعتدال را رعایت کنید و میزان نیاز بدن به این ماده ی پرخاصیت را در نظر بگیرید.

گردآوری: بخش سلامت بیتوته