نوشته شده توسط: الهه ناز
مورتون نوروما نوعی تورم در عصب انگشت های پا است
مورتون نوروما، نوعی تورم در عصب انتهایی انگشت های پا است که موجب احساس درد مزمن در میان انگشت های سوم و چهارم پا می شود. درمان این عارضه در موارد خفیف به صورت محافظه کارانه انجام می شود، اما درمان قطعی آن به عمل جراحی نیاز دارد.
اندام های پایین تنه متشکل از ساختار عصبی، رباطی و عضلانی متعددی هستند . در میان ساختارهای حیاتی پا، مهمترین قسمت، عصب دیجیتال پلانتار است که با عنوان عصب کف پا و نوروما نیز شناخته می شود.
عصب دیجیتال پلانتار دارای دو سر اصلی به قسمت جانبی و میانی بدن است. قسمت میانی به سمت داخل بدن امتداد دارد و قسمت جانبی به سمت خارجی بدن منتهی می شود.
این عصب از میان چهار انگشت اول پا منشعب می شود و حس لامسه ی پوست سه انگشت اول و بخشی از انگشت چهارم را تأمین می سازد.
زمانی که کارکرد عصب دیجیتال پلانتار مختل گردد، با عارضه ی مورتون نوروما مواجه هستیم.
مورتون نوروما نوعی تورم خوش خیم در امتداد عصب دیجیتال پلانتار است. همان گونه که بیان کردیم این عصب در میان اول تا چهارم پا قرار دارد. اما در اکثر موارد انگشت های سوم و چهارم پا را درگیر می کند.
در واقع، عصب مذکور با متورم شدن، به استخوان و رباط های عصب پا در فضای متاتارسال فشار وارد می کند و با تحریک و التهاب سازی، منجر به احساس بی حسی، سوزش و سوزن شدن پا می گردد.
توجه داشته باشید که تاکنون عامل اصلی تورم عصب دیجیتال پلانتار مشخص نشده است.
مورتون نوروما باعث درد مزمن در انگشتان انتهایی پا می شود
به طور کلی تورم مورتون نوروما در بانوان، نسبت به آقایان رایج تر است. اصلی ترین عامل شکل گیری این عارضه، پوشیدن کفش های پاشنه بلند است. از آنجایی که کفش های پاشنه بلند، پاشنه ی پا را به سمت بالا هدایت می کنند و انگشتان را در قالبی تنگ و نوک باریک متحمل می سازند، موجب تحریک رشته های عصبی پا می شوند و زمینه ی به وجود آمدن مورتون نوروما را به وجود می آورند.
ساختار پاهای برخی از افراد، دارای ایراد دفورمیتی می باشد. دفورمیتی حاکی از نوعی اختلال در رشد استخوان بندی دارد که شکل ظاهری پا را تغییر می دهد.
یکی از ایراد های ساختاری پا، بونیون است که برجستگی انگشت شست و انگشتان کناری آن را به دنبال دارد. افرادی که دچار ایراد های ساختاری در ناحیه ی پا هستند بیشتر از سایر اشخاص در معرض تورم مورتون نوروما قرار دارند.
یکی دیگر از عواملی که به طور مستقیم در تورم عصب دیجیتال پلانتار و شکل گیری عارضه ی مورتون نوروما نقش دارد، فعالیت های ورزشی قدرتی و دو میدانی است.
در واقع، ورزش هایی که به کف پا ضربه وارد می کند، با تحمیل ضربه های مکرر، موجب بروز مورتون نوروما می گردد.
پوشیدن کفش پاشنه دار یکی از عوامل ایجاد مورتون نوروما است
از دیگر عواملی که به طور مستقیم در شکل گیری تورم مورتون نوروما نقش دارند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• پا برهنه راه رفتن
• اضافه وزن
• فشار مزمن به پا
• چرخش عضلات و مفاصل پا
• کف پای صاف
• پنجه ی پهن پا
• قوس بلند کف پا
• بد قوارگی مچ پا و انگشتان پا
• اصلاح فعالیت های ورزشی
• کفش های مناسب
• وزن ایده آل
در ابتدای بروز عارضه ی مورتون نوروما از لحاظ ظاهری تغییری در ناحیه ی پاها مشاهده نمی شود. اما فرد ممکن است در قسمت سینه ی پا احساس سوزش و به خواب رفتگی پا داشته باشد.
این عارضه در آغاز شکل گیری، منجر به احساس سوزن شدن پا در فرد می شود که به مرور زمان به مثابه ی یک شوک الکتریکی درد ناخوشایندی را در فرد به وجود می آورد.
اکثر بیماران درد را به صورت گرفتگی عضلات جلو پا و انگشت ها، فرو کردن میخ، چاقو و سوزن در پا توصیف می کنند.
از دیگر نشانه های تغییری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• احساس وجود ریگی در داخل کفش یا قدم گذاشتن بر روی تیغ های تیز
• تیر کشنده
• از دست دادن حس لامسه در قسمت انگشتان پا
• احساس درد در هنگام راه رفتن
معاینه ی بالینی ابتدایی ترین شیوه ی تشخیص مورتون نوروما است
ابتدایی ترین شیوه ی تشخیص عارضه ی مورتون نوروما، معاینه ی بالینی و شرح حال بیمار به صورت فیزیکی است. در صورتی که پزشک تشخیص به وجود توده یا حساسیت در ناحیه ی قدامی دهد، به منظور تشخیص علل بیماری، فرد را برای تصویر برداری آماده می کند.
در اکثر موارد تصویربرداری به وسیله ی اشعه ی ایکس در خصوص رد کردن فرضیه ی سایر عوامل درد پا، نظیر شکستگی مورد استفاده قرار می گیرد.
به موجب بافت نرمی که اختلال مورتون نوروما دارد، سونوگرافی روش تشخیصی مناسبی برای این عارضه به شمار می آید.
امواج صوتی در سونوگرافی، تصاویری زنده را از رشد بافت نرم و اعصاب ارائه می دهد. علاوه بر این، التهابات اطراف استخوانی را نیز به نمایش می گذارد.
عده ای از متخصصان از تصویربرداری ام.آر.آی استفاده می کنند. ام.آر.آی با وجود شفاف سازی نسج نرم، روش مناسبی برای تشخیص مورتون نوروما نمی باشد. زیرا در این آزمایش، حتی در افرادی که احساس درد ندارند، نوروما مشاهده می شود.
نخستین گام برای آغاز روند درمان مورتون نوروما، ارتوپدی است. پزشک مربوطه با وضع قواعدی مشخص، نحوه ی راه رفتن بیمار را اصلاح می کند و با استفاده از کفش های ورزشی مناسب یا کفش هایی با کفی نرم و پاشنه ی کوتاه میزان فشار وزن بدن را در میان کف پا تقسیم می کند.
پزشک به منظور کاهش تحریکات و فشردگی عصب انگشت های پا، نوعی پد کف پایی را برای افزایش ارتفاع در داخل کفش بیمار قرار می دهد. این رویه ی درمان، تیپینگ نام دارد که با نوعی پد گذاری و نوار بندی در راستای حفاظت از قوس پا انجام می شود.
عارضه ی مورتون مراحل مختلفی دارد که در صورت عدم درمان، میزان درد آن شدت می یابد. در مراحل اولیه ی شکل گیری مورتون، دارو های ضد التهاب تا حدودی درد را کاهش می دهند.
بهتر است بدانید که در بدن بیمار در مراحل مختلف، میزان التهابات نیز گسترش پیدا می کنند. لذا در مراحل پیشرفته ی بیماری، مصرف قرص های مسکن و ملتهب نه تنها میزان درد را کاهش نمی دهند، بلکه با عوارض جانبی، روند درمان را پیچیده تر می سازند.
شما می توانید در راستای کاهش درد پا در منزل، از کمپرس سرد استفاده کنید.
یکی از داروهای تزریقی که اکثر پزشکان در راستای کاهش درد، به بیمار تزریق می کنند، کورتیزون است. کورتیزون با خاصیت ضد التهابی در راستای درد تورم مفاصل، گره، نقرس و اختلالات تاندونیت به صورت مستقیم در ناحیه ی معیوب تزریق می شود.
متأسفانه عوارض جانبی تزریق کورتیزون بسیار شایع است و پس از هر تزریق، مدت مزایا و اثر درمانی آن کاهش می یابد.
از سری عوارض جانبی کورتیزون می توان به اختلال در روند طبیعی رشد، تضعیف سیستم ایمنی بدن، پوکی استخوان، افزایش فشار خون، تاری دید، بینایی دوگانه و تپش قلب اشاره کرد.
اوزون درمانی با تزریق ماده ای به نام پرولوزن صورت می گیرد که مرکب از انواع ویتامین، هوموپاتیک، ضد التهاب و گاز اوزون می باشد.
در روش اوزون درمانی روند اکسیژن رسانی، مواد مغذی و کنترل التهابات موجود در بدن به سرعت انجام می شود. این ماده ی تزریقی با ترمیم قسمت تولید کننده ی انرژی در سلول (میتوکندری‌های سلولی) در کاهش درد های مزمن نقش مثبتی را ایفا می کند.
از جمله داروهای تزریقی می توان به تزریق الکل یا فنل، ویتامین ب 12 و استروئید-لیدوکائین اشاره کرد.
درمان مورتون نوروما از طریق فیزیوتراپی باعث کاهش تحریک عصب های پا می شود
درمان از طریق فیزیوتراپی با هدف کاهش تحریک عصب های پا صورت می گیرد. فرد فیزیوتراپیست با بررسی وضعیت نحوه ی قرار گیری پا، تکنیک های متعددی را برای تقویت ماهیچه های پا به بیمار ارائه می دهد.
در مواردی که فیزیوتراپیست تشخیص به وضعیت حاد بیمار دهد، او را از انجام هرگونه فعالیت منع می کند و در راستای کاهش درد پاهای او، نوعی پد گرد را میان پنجه های پا قرار می دهد.
روند درمان فیزیوتراپی به وسیله ی تکنیک درمان دستی، ورزش درمانی و باز آموزی عضلانی تکمیل می شود.
ورزش درمانی شامل تمرینات کششی و تقویتی است که با درگیر سازی عضلات ناحیه ی پا موجب کاهش احساس درد در بیمار می شود.
ورزش هایی نظیر تعادل بر روی یک پا، کشش ساق پا و کشش فاسیت کف پا در مهار تورم مورتون نورما مؤثر هستند.
فیزیوتراپیست با هدف افزایش دامنه ی حرکتی کف پا و بازیابی قدرت تحرک، درمان دستی را انجام می دهد. در درمان دستی، روش های مختلف ماساژ نظیر کشش دستی و حرکت دادن مفصل، ماساژ عرضی عمقی و ماساژ بافت نرم صورت می گیرد.
طب سوزنی روش درمان پیچیده ای است که با قرار دادن سوزن در قسمت های معین شده توسط یک فرد کارآزموده و متخصص انجام می شود. این روش با آزاد سازی پیام های عصبی و تحریک گردش خون در ناحیه ی متورم عصب، درد را کاهش می دهد.
در واقع طب سوزنی، روند شکل گیری بافت های عصبی را متوقف می سازد.
طب سوزنی در درمان مورتون نوروما باعث تحریک گردش خون در ناحیه ی متورم میشود
آر آف رادیوفرکوئنسی نوعی تکنولوژی پیشرفته است که به وسیله ی فرکانس های رادیویی متوسط، نوعی اختلال را در فعالیت عصب ها در انتقال سیگنال درد به مغز ایجاد می کند.
عصب کشی از ایمنی بسیار بالایی برخوردار است که به طور مستقیم درد را برطرف می سازد. لازم به ذکر است که این روش، تأثیر مخربی در عملکرد نرمال عصب ها وارد نمی کند.
روش درمانی ابلیشن، با کاهش دمای نوروم صورت می گیرد. این فرآیند شامل برش کوچکی در پا است که یک سوزن سرد با دمای 50 درجه ی سانتی گراد در داخل پا قرار می گیرد.
به طور کلی روند درمان عارضه ی مورتون نوروما در راستای کاهش درد های مزمن صورت می گیرد. در واقع این عارضه با روش های فیزیکی بهبود کامل نمی یابد و تنها راه از بین بردن قطعی آن، از طریق جراحی صورت می گیرد.
لازم به ذکر است که حتی با تکمیل درمان از طریق جراحی نیز، احتمال رشد مجدد نوروم تا حدود 20 الی 30 درصد وجود دارد.
همان طور که بیان کردیم عصب نورومی در میان انگشت های پا قرار دارد. یکی از روش های متداول جراحی مورتون نوروما، حذف بافت های اطراف عصب است. این نوع جراحی با هدف آزاد سازی فضای اطراف عصب نوروما صورت می گیرد.
یکی دیگر از روش های جراحی مورتون نوروما، روش وروکتومی است. در این روش قسمتی از عصب نوروم آسیب دیده، قطع می شود.
جراحی وروکتومی بر اساس شرایط عمومی بیمار به دو صورت بیهوشی عمومی و بی حسی موضعی صورت می گیرد. بیمار ملزم است پس از جراحی همواره از کفش های محافظ استفاده کند و از ایستادن های طولانی مدت پرهیز کند.
لازم به ذکر است که در جراحی وروکتومی رشته های عصبی انگشت های پای بیمار به طور کلی قطع می شوند و فرد برای همیشه دچار بی حسی در ناحیه ی انگشت های پا می شود.
گرداوری: بخش سلامت بیتوته
لیست کل یادداشت های این وبلاگ
