نوشته شده توسط: الهه ناز
گل شقایق از تیره گیاهان آلاله سانان شیرابه دار علفی می باشد. گل شقایق لاله های خودرو و یا لاله های داغداری است که به صورت وحشی رشد میکنند. معمولا دارای چهار گلبرگ، تعداد زیادی پرچم و به رنگ قرمز می باشد. گل شقایق درختچه و یا درخت کوتاهی با ارتفاع 70 تا 90 سانتی متر است که برگ های ساده و لپ دار با دمبرگ دارد.
این گل معمولا گیاهی یک ساله است و کمتر اتفاق می افتد که دو ساله باشد. گل شقایق در دامنه کوه ها و دشت ها به صورت خودرو می روید و انواع مختلفی دارد. در فارسی و عربی به گل شقایق خشخاش منثور و خشخاش بری نیز گفته می شود.
در ایران یک نوع از گل شقایق به فراوانی یافت می شود که گلبرگ هایی به رنگ قرمز خونی با پرچم سیاه دارد و به شقایق نعمانی معروف است. گاهی هم به این گل، لاله می گویند.
گل شقایق یک گیاه بومی جنوب و مرکز اروپا و نواحی معتدل آسیا شامل ارمنستان و شاید ترکیه، ایران و ناحیه قفقاز است. حدود 70 گونه گل شقایق یک ساله، دو ساله و چندساله وجود دارد.
گل شقایق وحشی در ایران به صورت خودرو یافت می شود و نظیر لاله سرخ، سطح کوهستان ها را می پوشاند. جالب است بدانید که برخی از گونه های گل شقایق دارای ماده اعتیاد آور مورفین است.
همچنین گل شقایق دارای مدل های پاکوتاه و پابلند است. گل ها به صورت تکی در انتهای ساقه قرار دارند و دارای 4 گلبرگ پهن هستند. در برخی انواع آن گل ها پر پر است.
شقایق پاپاور آرناریوم، Papaver arenarium ، گیاهی است بهطول 30 تا 45 سانتیمتر، یکساله با ساقه کمی کرکدار که انشعابات کمی دارد.
گلبرگ های این نوع از شقایق لکه های قهوه ای یا سیاهرنگ با تعداد پرچم های زیاد دارد.
کاسبرگ ها نیز مانند ساقه کمی کرکدار است و برگ های این گل تقسیمات باریکی را به وجود آورده اند.
این نوع از شقایق را می توان در تاکستانهای رودبار، سفیدرود گیلان، قزوین، و کرج در ارتفاع 200 تا 1900 متری از سطح دریا مشاهده کرد.
شقایق لاسروم، Papaver lacerum ، گیاهی است با ساقههای راست و کمی منشعب بدون کرک ، یکساله و دارای تارهای کم پشت و پراکنده. برگهای این نوع از گل شقایق بریدگیهای عمیق شانهای دارند و برگهای پایینی تخممرغی شکل یا کشیده هستند.
کاسبرگها در این گل کمی کرک دارند و گلبرگ های آن اغلب لکههای تیرهرنگی در قسمت پایین دارند و کوچک، تخممرغی شکل و ارغوانی رنگ هستند. طول گلبرگهای این گل شقایق به 1.5 سانتیمتر میرسد و تعداد کلالهها 8 تا 10 عدد است.
این نوع از گل شقایق در استانهای شمالی، مرکزی و یزد در ارتفاع 1700 تا 2300 متری از سطح دریا رشد می کند.
گل شقایق پاپاور ماکروستوموم در تاکستان های بین تهران و قزوین، آذربایجان، فارس و همچنین کرج در ارتفاع 500 تا 1800 متری از سطح دریا می روید.
این نوع از گل شقایق نیز گیاهی یکساله است و تارهایی پخششده در پایین و خوابیده روی دمگل دارد.
بریدگی های عمیق شانه ای با قطعات باریک سرنیزهای و نوکتیز از مشخصه های برگ های این نوع از گل شقایق است. گلبرگ ها در قسمت پایین خود گاهی لکهی سیاهرنگی دارند. کپسول دوکیشکل است و دیسک لوبهایی با دندانههای گرد دارد.
شقایق پاپاور تنویفولیوم، گیاهی است یکساله و پاکوتاه که حداکثر 6 تا 15 سانتیمتر رشد میکند و از کرکهای ظریف پوشیده شده است.
برگ های این نوع از گل شقایق کلا در پایین جمع شده اند و به طور شانه ای بریده شده اند و تقسیمات کوچکی را به وجود آورده اند. کاسبرگ های این گل اصطلاحا مژه دار هستند و ساقه های تک گلی که گلبرگ های آن به رنگ قرمز است و لکه های سیاه در پایین دارد؛
طول گلبرگ های این شقایق 10 تا 20 میلیمتر است. محل رویش این گیاه در گیلان، قزوین، کرج، اصفهان و یزد و در ارتفاع 300 تا 2200 متری از سطح دریا است.
شقایق های یک ساله را به طور مستقیم در ابتدای بهار یا اواخر زمستان در زمین اصلی بذر پاشی می کنند دیگر اینکه در شهریور ماه در مناطقی که آب و هوای معتدل دارند کاشت بذر امکان دارد و گلدهی گیاه هم زودتر انجام می شود.
در این روش باید به این نکته توجه داشته باشید که، بذر گیاهان کاشته شده شبیه به بذر مادر نمی شوند.
از آنجایی که بذر گل شقایق کوچک است و به راحتی جابه جا می شود باید چند عدد از آن ها را در شیارهایی به عمق نیم تا یک سانتی متر در گلدان های مستطیلی کاشت. و روی بذرها را لایه کمی از مخلوط خاک و کود ریخت و سپس با اسپری آبیاری کرد. چرا که آبیاری غرقابی باعث جابه جا شدن بذرها می شود.
در این روش می توانید در اوایل بهار خزانه تهیه کنید و بذرها را در خزانه کاشته و زمانی که تبدیل به نشاء شدند آن ها را به زمین اصلی منتقل کنید. در این حالت اواخر بهار و تمام طول مدت تابستان گل خواهیم داشت.
ولی از آنجایی که انتقال نشاء از خزانه به زمین اصلی مشکل است بیشتر کشت مستقیم مورد توجه قرار می گیرد.
برای کاشت گل شقایق باید از خاک مناسب و حاصلخیز و مخلوط با گیاه کوکوپیت، پیت ماس و خاک لومی با زهکشی مناسب استفاده کرد. چون آبیاری غرقابی به این گیاه آسیب می رساند و در این خاک دارای بهترین رشد و نمو می شود.
اگر میخواهید گل شقایق را در گلدان بکارید باید خاک باغچه را با خاک برگ مخلوط کنید. این گیاه نسبت به خاک حساس نمی باشد و در خاک های ضعیف هم رشد می کند.
گل شقایق از ان جایی که یک گیاه خودرو هست به خشکی نیز مقاوم است. و تنها زمانی که خاک گلدان کاملا خشک است باید آن را آبیاری کرد.
این گیاه برای رشد بهتر و گل های با کیفیت بهتر به نور کافی خورشید نیاز دارد. اگر در برابر آفتاب کامل قرار بگیرند می توانند گل های رنگارنگی تولید کنند.
گل شقایق گیاهی نسبتا مقاوم در برابر تغییرات آب و هواست. بهترین دما برای رشد بهتر این گل زیبا بین 14 تا 20 درجه سانتی گراد می باشد و تا سرمای 15- درجه را هم می تواند تحمل کند. دمای مناسب برای این گیاه در شب بین 5 تا 11 درجه می باشد.
گل شقایق در مقابل حمله آفات و حشرات آسیب کمی می بیند ولی اگر در محیط های مرطوب نگهداری شود ممکن است دچار بیماری قارچی و لکه برگی شود که برای رفع این مشکل میتوان از قارچ کش ها استفاده کرد.
متخصصان طب سنتی معتقدند که گل شقایق سرخ خواص درمانی زیادی دارد که میتوان به موارد زیر اشاره کرد: ( بیشتر بخوانید: خواص درمانی گل شقایق )
- زکام
- گلودرد
- آسم
- مسکن و مخدر ضعیف
- خوابآور
- تببر
- تسکین دهنده دردهای سیاتیک
- آرامبخش
- نرم کننده و ضد التهاب
- کاهنده ورمها
- ضد برونشیت
- مسکن سرفههای مقاوم و خلط آور
- ضد سیاه سرفه
- ضد یرقان
- نرم کننده سینه
- ضد نفستنگی
- معرق در ذات الجنب
- ضد تبهای دانهای
- درمان بیماریهای سینه
گردآوری: بخش علمی بیتوته