مجموعه: بیماری ها و راه درمان

همانژیوم چیست

علت ایجاد همانژیوم و راههای درمان آن چیست؟ 

همانژیوم چیست؟

همانژیوم یک توده ی عروقی معمولاً خوش خیم است؛ به این معنا که سرطانی نمی شود ظاهری شبیه به یک خال قرمز روشن دارد و حالت برآمدگی لاستیکی در آن مشهود است.  به محض تولد یا در هفته های اول زندگی نمود پیدا میکند.این ضایعه از رگ های خونی اضافی در پوست تشکیل می شود.

همانژیوم می تواند در هر جایی از بدن ظاهر شود ، اما معمولا در سر و صورت ، قفسه سینه یا پشت ایجاد می شود. شایع ترین شکل همانژیوم از نوع نوزادی است که در بین مردم با عنوان "علامت توت فرنگی" شناخته می شود. این نوع تومور به سرطان تبدیل نمی شود و به سایر نواحی بدن سرایت نمی کند (متاستاز ندارد) 

انواع همانژیوم: 

همانژیوم کبدی

یک تومور خوش خیم (غیر سرطانی) در کبد است و در صورتی ایجاد میشود که دسته هایی از حفره های پر خون که توسط جریان خون کبدی (کبد) تغذیه می شوند کنار هم قرار بگیرند. این نوع از همانژیوم در کبد ایجاد می شود و هورمون استروژن می تواند دلیل ایجاد این نوع از همانژیوم باشد. (ممکن است در برخی زنان یائسه که به علت افت هورمون، استروژن مصرف می کنند ایجاد شود).

همانژیوم کبدی

علائم همانژیوم کبدی:

• استفراغ

• درد در ناحیه کبد (سمت راست و بالای شکم)

• فرد با خوردن مقدار کمی از غذا احساس سیری میکند

• حالت تهوع

همانژیوم پوستی

هنگامی که عروق خونی به صورت اضافی و غیر طبیعی رو یا زیر سطح پوست جمع شوند؛ عارضه ی پوستی ایجاد می کنند که با عنوان همانژیوم یا ماه گرفتگی شناخته می شود. همانژیوم پوستی، ظاهری شبیه به یک پلاک شرابی قرمز یا توت فرنگی دارد و ممکن است حالت بیرون زده از پوست داشته باشد. طبق تحقیقات اگر در دوران بارداری مقدار یک نوع پروتئین خاص در جفت افزایش یابد این عارضه را ایجاد میکند (انتقال از طریق بندناف به جنین) اما علت اصلی هنوز شناخته نشده است.

علائم همانژیوم پوستی:

رشد یک برجستگی به رنگ قرمز یا بنفش متمایل به قرمز روی سطح پوست.

اندازه ی این ضایعات کاملا متغیر است. گاهی کوچک هستند و گاهی اندازه ی بزرگی دارند و منطقه وسیعی را پوشش می دهند.

همانژیوم معمولاً به شکل منفرد و تکی ظاهر میشود ولی گاهی اوقات، همانژیوم به شکل  شکسته تر و بزرگتر ایجاد می شود.

این لکه ها معمولا روی یک قسمت  ظاهر می شوند و به ندرت در چندین قسمت از پوست مشاهده می شوند.

روند همانژیوم پوستی به چه شکل است؟

 در ابتدای پروسه ایجاد این عارضه تجمع و اندازه ی عروق با سرعت قابل توجهی افزایش می یابد و بعد از مدتی ثابت می شود، سپس با گذشت چندسال معمولا در سن 5 تا10 به مرور زمان کوچک شده و سپس از بین میرود. 

فاکتورهای افزایش دهنده ریسک همانژیوم : 

• در جنس دختران بیشتر اتفاق میوفتد

• نوزاد نارس

• نوزاد سفید پوست

عوارض همانژیوم چیست؟

همانژیوم معمولاً بدون عارضه است، اما هر یک از موارد زیر بسته به نوع همانژیوم ممکن است اتفاق بیوفتند:

• درد در ناحیه درگیر شده

• زخم: گاهی اوقات ممکن است زخم ایجاد شود که احتمال آن 5 تا 25 درصد است. ممکن است بعد از محو شدن همانژیوم جای زخم (اسکار) روی پوست فرد بماند. در صورت ایجاد زخم، پزشک برای جلوگیری از عفونت آنتی بیوتیک تجویز می کند.

• خونریزی : اگر فرد در ناحیه همانژیوم یا نواحی اطراف آن دچار آسیب، خراش یا بریدگی شود ممکن است خونریزی رخ دهد.

• عفونت: در صورت عدم رعایت بهداشت و ایجاد زخم در افراد امکان عفونت در ناحیه ی درگیر عارضه وجود دارد.

• مشکلات چشمی: اگر همانژیوم در اطراف چشم باشد به سبب فشاری که به چشم وارد می کند می تواند در رشد آن اختلال ایجاد کند ممکن است در نهایت منجر به مشکلات چشمی از قبیل آمبلیوپی (تنبلی چشم) یاگلوکوم( آب سیاه) شود به همین سبب درمان در اسرع وقت بسیار حائز اهمیت است.

• برای جلوگیری از این مشکلات و عوارض پزشک معاینات دوره ای را برای فرد در نظر میگیرد.

تشخیص همانژیوم به چه شکل است؟

همانژیوم پوستی، به صورت بصری قابل مشاهده است و معمولا نیازی به آزمایش نیست اما در همانژیوم کبدی، پزشک نیازمند انجام آزمایش است از جمله این آزمایشات سونوگرافی کبدی،سی تی اسکن، ام آر آی، سینتی گرافی است.

لکه بعد از محو شدن همانژیوم 

عوارض بعد از محو شدن همانژیوم شامل:

• منطقه ای که درگیر عارضه بوده کمی روشن تر دیده میشود

• رگهای خونی کوچک به جامانده از تجمع عروق

• حالت کشیدگی و انعطاف پذیری کم پوست

• شکل غیر طبیعی پوست

نکات زیر برای افراد درگیر همانژیوم می توانند کمک کننده باشند:

• به دلیل خشکی که صابون ایجاد می کند استفاده از آن برای این افراد توصیه نمی شود.

• پوست را نرم و مرطوب نگه دارید و از خشکی آن جلوگیری کنید.

• کمتر در معرض نور آفتاب باشید و در صورتی که در محیط بیرون از خانه هستید از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.

• در صورت مشاهده خونریزی ابتدا یک پارچه تمیز را روی محل خونریزی فشار دهید و در صورت ادامه ی خونریزی  برای جلوگیری از عفونت و ایجاد جای زخم ( اسکار) به پزشک مراجعه کنید.

• در صورت مشاهده زخم محل را با آب ساده و گرم، به صورت مرتب تمیز کنید تا عفونت نکند و قبل از پانسمان کردن (استفاده از پانسمان نچسب) اجازه دهید محل زخم به شکل طبیعی،کاملا خشک شود.

درمان همانژیوم پوستی با لیزر

راه های درمان همانژیوم:

مصرف مسدودکننده‌های بتا

بلوکرهای بتا مانند ژل تیمولول برای درمان همانژیوم سطحی و کوچک بکار می رود. در کودکانی که مبتلا به همانژیوم  گسترده و وسیع هستند از محلول خوراکی (اورال) پروپرانولول استفاده می شود. یکی از عوارضی که این دارو ایجاد می کند خس خس سینه و بالا رفتن قند خون است به همین جهت در بیماران مبتلا به آسم و دیابت به هیچ عنوان قابل استفاده نمی باشد.

داروهای کورتیکواستروئید

کورتیکواستروئیدها یا کورتون ها را معمولاً برای جلوگیری از رشد بیشتر توده به محل همانژیوم تزریق می‌کنند، همچنین این داروها به علت اثر ضد التهابی که دارند برای کاهش التهاب محل همانژیوم بکار می روند. از این داروها برای کودکانی که پاسخ درمانی به داروهای مسدود کننده بتا نمی دهند استفاده می شود. از جمله دسته دارویی مورد استفاده می توان به دگزامتازون اشاره کرد.

لیزر درمانی

گاهی می توان برای کاهش مقدار قرمزی یا برای از بین بردن همانژیوم در صورت محدود بودن آن از لیزر استفاده کرد.

ژل بکاپلرمین 

این ژل به صورت موضعی استفاده می شود و اثر درمانی بر خود همانژیوم ندارد و فقط در مواقعی که زخم اتفاق افتاده مورد استفاده قرار می گیرد.

جراحی

اگر همانژیوم  منطقه وسیعی را درگیر کند یا در منطقه ی حساسی مثل چشم باشد جراحی آن ضروری است زیرا می تواند سبب فشار به کره چشم شود.

در همانژیوم داخلی در صورت بزرگ بودن توده باید درمان صورت بگیرد؛ که در این صورت جراحی روش مناسبی است و پزشک اندام درگیر یا خود همانژیوم را جراحی می کند.

گردآوری: بخش سلامت بیتوته