نوشته شده توسط: الهه ناز
در طب سنتی ایرانی-اسلامی، گرمی و رطوبت بیش از حد یا کمتر، چهار مزاج ضروری را تعریف میکند: گرم و تر (دموی) ، گرم و خشک (صفراوی) ، سرد و خشک (سودایی) و سرد و تر ( بلغمی). اصطلاحات داخل پرانتز به چهار گروه از مواد موجود در بدن (به نام خلط ) اشاره دارد که به ترتیب شامل خون، صفرای زرد، صفرای سیاه و بلغم است.
مزاج بدن برای هر فردی خاص است که بین حد معینی حداقل و حداکثر در نوسان است. هر تغییری در خلق و خوی انسان باعث تغییر در وضعیت سلامتی افراد می شود. بنابراین، حفظ خلق و خوی متعادل در شرایط مختلف زندگی برای حفظ سلامتی و اجتناب از بیماری در فرد حیاتی است.
افراد صفراوی مزاج معمولاً قد بلند و لاغر هستند. آنها دارای چارچوب کوچکی هستند، به عنوان مثال، انگشتان، لبها و سایر قسمتهای بدنشان زیاد بزرگ نیستند و بعید است که اضافه وزن پیدا کنند.
رنگ پوستی خشک و گرم با ته رنگ زرد و گاهی هلویی دارند.
آنها نبض تند دارند، سرزنده هستند، کاری را که قرار است انجام دهند سریع انجام می دهند (معمولاً کاملاً و با دقت) و سریع صحبت می کنند.
افراد با مزاج گرم و خشک بیشتر احساس گرما می کنند و به طور طبیعی دمای بدنشان بالاست.
به دلیل خشکی مزاج آنها ممکن است دچار یبوست شوند و مواد زائد (ادرار، عرق و مدفوع) که از بدن آنها خارج می شود معمولاً دارای بو و رنگ شدید است.
سوزش در مقعد و مجاری ادراری می تواند در این گروه شایع باشد.
به دلیل گرما در بدن آنها غذا را زود هضم می کنند و از آنجایی که مواد مغذی کافی برای تامین انرژی مورد نیاز بدن را ندارند، اگر به موقع غذای کافی دریافت نکنند، به زودی گرسنه و تحریک می شوند. به طور معمول دهان آنها به زودی خشک می شود.
به دلیل گرمی در بدن آنها که به سمت بالا و به سمت سر حرکت می کند موهای آنها سریعتر رشد می کند. آنها موهای ضخیم مشکی دارند. سفیدی و ریزش زودرس مو در این افراد شایع است.
از آنجایی که آنها می توانند سریع فکر کنند و سریع عمل کنند، ممکن است تا حدی تمرکز خود را از دست بدهند، به عبارت دیگر ممکن است چندین کار را همزمان انجام دهند و برخی از آنها را در نیمه راه رها کنند. براین اساس، آنها ممکن است به عنوان بیش فعال شناخته شوند. آنها حواس تیزری دارند و به راحتی می توانند کوچکترین تغییرات را در بوها، صداها، طعم، رنگ و غیره مشاهده کنند.
آنها به خواب زیادی نیاز ندارند و در واقع با کمی خواب ، خوب و آماده برای کار به نظر می رسند. آنها خواب چندانی ندارند و مستعد ابتلا به استرس، اضطراب و محرومیت از خواب هستند.
افراد صفراوی دارای سطوح بالاتری از تستوسترون در بدن انسان هستند. معمولاً بیشتر به مردان اختصاص می یابد، اما در زنان نیز رخ می دهد.
◊ آنها تمایل دارند مستقل باشند: افراد صفراوی تمایل به مستقل بودن دارند. آنها دوست ندارند برای هیچ چیز به دیگران وابسته باشند.
◊ آنها خود را مهمترین چیز می دانند: به همین دلیل،آنها شانس بیشتری برای خودشیفتگی دارند زیرا آنها خود را به عنوان فرد مهم اتاق می بینند.
◊ آنها در تصمیم گیری مطمئن هستند : او کسی نیست که در کاری که انجام می دهد شک کند، آنها درک قوی از نحوه تصمیم گیری دارند و وقتی این کار را انجام می دهند اعتماد به نفس دارند.
◊ آنها از تناسب اندام لذت می برند :وقتی صحبت از تناسب اندام به میان می آید، شخصیت بسیار فعال است. نه فقط از نظر جسمی بلکه از نظر روحی هم.
◊ آنها کنترل را می خواهند : افراد صفراویدوست ندارد کسی باشد که از دستورات پیروی کند. به جای آن، آنها می خواهند مسئول باشند.
◊ آنها تحت فشار وحشت نمی کنند : یکی از ویژگی هایی که آنها را به یک رهبر بزرگ تبدیل می کند این است که وقتی در موقعیتی قرار می گیرند که به نفع آنها نیست وحشت نمی کنند.
◊ آنها کل تصویر را می بینند : افراد صفراوی ذاتاً خوش بین هستند. آنها تمایل دارند به جای آنچه در مقابلشان است، کل تصویر را ببینند. آنها بر روی اهدافی که تصمیم گرفتند هدفشان باشد تمرکز می کنند و نتایج مثبتی را خلق می کنند.
◊ آنها رهبر متولد شده اند : افراد صفراوی مزاج، رهبران طبیعی هستند. آنها هیچ تمایلی به این ندارند که افراد زیر دست باشند.
◊ تشویق می کنند و انگیزه می دهند: صفراوی مزاج ها به دیگران انگیزه می دهند تا مهارت ها را داشته باشند و هر روز پیشرفت کنند. به همین دلیل، آنها می توانند قابل اعتماد باشند و در صورت نیاز ظاهر شوند
◊ آنها انتخاب های سریع را انجام می دهند : تمایل شخصیت این است که هنگام تصمیم گیری نترسند، که باعث می شود هنگام انتخاب سریعتر شوند.
افراد دارای مزاج گرم و خشک (صفراوی) بهتر است در فصول گرم سال از غذاهای سرخ کردنی استفاده نکنند.
افراد صفراوی مزاج نباید مقادیر زیادی مواد غذایی مانند فلفل، سیر، دارچین و زنجبیل و همچنین غذاهای تند و شور مصرف کنند. شیرینی هم زیاد نخورند بهتر است.
همچنین گوشت قرمز را به مقدار کم مصرف کنند و تا حد امکان از خوردن سایر گوشت های گرم مزاج با ویژگی های گرم کننده مانند گوشت شتر، بلدرچین و کبک خودداری کنند.
اگرچه عسل فواید زیادی دارد، اما مصرف بیش از حد عسل به خصوص در فصول گرم به کسانی که مزاج گرم و خشک دارند توصیه نمی شود. اما خوردن عسل در فصول سرد سال برای آنها خوب است.
رب و سس گوجه فرنگی، به ویژه سس های تند و سرد، برای چنین افرادی بسیار مضر است. در تابستان باید از تخم مرغ (به خصوص زرده) کم استفاده کنند.
در مصرف سبزی هایی با ویژگی های گرم کننده (میزاج گرم) مانند ترخون، تره، شاهی که مزه های قوی نیز دارند باید احتیاط کنند.
با توجه به مزاج افراد صفراوی خوردن آبدوغ خیار در تابستان به این افراد بسیار توصیه می شود. البته خوردن بیش از حد آن ممکن است باعث نفخ شود.
همچنین مصرف سبزیجاتی مانند کاهو و سایر میوه های تابستانی با خاصیت خنک کنندگی (مزاج سرد) نیز توصیه می شود.
به طور کلی افراد دارای مزاج گرم و خشک می توانند با مصرف مواد غذایی با ویژگی های خنک کنندگی مانند مواد غذایی ترش یا ترش و شیرین و نوشیدنی هایی مانند آب زرشک، آب تمشک یا آب انار،عرق کاسنی و عرق شاهتره و همچنین تخم کتان زندگی سالم تری را تجربه کنند.
خوردن همه انواع مرکبات، انار، شاه توت، خیار، هندوانه، سیب، گلابی، آلبالو، گیلاس، آلو، گوجه سبز، هویج، زرشک و سبزیجات مانند اسفناج و گشنیز و لیموترش برای افراد صفراوی مزاج مفید است.
همچنین روغن های طبیعی مانند زیتون، کنجد و روغن گاوی، سیب زمینی بخار پز، قارچ، بامیه، پیاز، برگه هلو، برگه زرد آلو، مغز بادام خام تازه،کدو حلوایی با نخود فرنگی، عدس، برنج سفید با روغن زیتون، ماش، جو دوسر، مخمر آبجو و لیمو عمانی برای کبد و افراد صفراوی مزاج بسیار مفید است.
هنگامی که در فردی خلط صفرا زیاد شود رنگ زبان به سمت زردی می رود و فرد احساس گرما میکند و همچنین برخی از این علائم را دارد:
- زردی رنگ چشم، زبان ، پوست و مدفوع
- خشکی و خارش پوست و اگزما
- سوزش معده
- احساس تهوع و استفراغ صفراوی (زردآب بالا آوردن)
- کاهش اشتها به غذا
- خشکی دهان و بینی
- عطش زیاد
- داغ شدن بدن
- جوش و آکنه در سر و صورت
- احساس سوزن سوزن شدن بدن
- نبض سریع
- عصبانی شدن سریع و فروکش کردن آن به سرعت
- خشکی مفاصل
- کم خوابی یا بی خوابی
- تلخی دهان
- سردرد و درد شقیقه (جلوی سر)
- ترک خوردن پوست دست و پا
- شوره سر
- بیاشتهایی، تندخویی، بهانهجویی
- استفراغ سبز و زرد
افراد صفراوی مزاج باید از قرار گرفتن در معرض مستقیم خورشید اجتناب کنند. رنگهای گرم مانند زرد و قرمز در هر یک از لباسها و یا محیط اطرافشان گرمای درونی آنها را تحریک و افزایش میدهد.
تماشای تریلر (فیلم های پر ماجرا و هیجان انگیز) و موسیقی راک به این افراد توصیه نمی شود.
قرار دادن قطرات روغن بنفشه، کدو سبز یا گشنیز در هر سوراخ بینی یا مالیدن روغن ها به صورت برای این گروه مفید است.
ثابت شده است که دوش گرفتن روزانه برای افراد صفراوی مفید است زیرا مرطوب بودن به تعادل مزاج گرم و خشک این افراد کمک می کند. بر این اساس شناور شدن در آب به عنوان مثال در وان سرد، استخر یا وان حمام و همچنین استفاده از دستگاه های بخور سرد می تواند برای این افراد مفید باشد. با این حال، استفاده از سونا خشک توصیه نمی شود.
از بیدار ماندن برای ساعات طولانی، درگیر شدن در فعالیت های شدید و استرس و اضطراب که همگی باعث افزایش گرما در بدن می شوند، باید تا حد امکان به خصوص در فصول گرم و آب و هوای گرم اجتناب شود.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته