نوشته شده توسط: الهه ناز
ج . چراغ انجمن
بعد از تأسیس انجمن اسلامی پزشکان (1337 - 1338 ش .)، استاد مطهری، چراغ آن انجمن شد و در زمانی که سردی و تاریکی جامعه را فراگرفته بود به دلهای سرد، گرمی بخشید و نور و روشناییداد.
استاد یکی از مهم ترین سخنرانان جلسات این انجمن بود. ایشان در سخنرانیهایش، موضوعات حساس و سرنوشت سازی مانند توحید، نبوت، معاد، مساله حجاب، بردگی درنگاه اسلام، صلح امام حسن علیه السلام، امام صادق علیه السلام و مساله خلافت، مساله ولایت عهدی امام رضا علیه السلام، تربیت اسلامی، فطرت، ربا، بانک، بیمهو... را مورد بررسی عالمانه قرار داد و آثاری ارزشمند به یادگار نهاد.
د. داستانراستان
طرح تدوین«داستان راستان»از سوی یکی از مؤ سسات علمی به آیة الله مطهری پیشنهاد شد. استادچون این کار را پسندیده و مفید یافت تعهد کرد که آن را انجام دهد. او در زمانی شروعبه داستان نویسی کرد که استادی مشهور در دانشگاه بود و از شخصیتها و عالمان مهممذهبی در کشور شمرده می شد.
جلد اول داستان راستان در سال 1339 و جلد دوم در سال 1343 چاپ و منتشر شد و با توجه و استقبال کم نظیر مردم مواجه گشت.
ه طرحی نو
استاد مطهری سالها بود که آرزوی تأسیس مؤسسه ای علمی - فرهنگی را داشت تابتواند جوابگوی نیازهای فکری جامعه باشد و به نشر و تبلیغ معارف عالی اسلامی بپردازد. سرانجام در سال 1346 به کمک چند تن از دوستانش، از جمله آقای محمد همایون، حجة السلام سید علی شاهچراغی، مؤسسه حسینیه ارشاد را تأسیس کرد.(25)
بعد از تأسیس حسینیه ارشاد، به کار این مؤسسه دل بست و با شور و حرارت و آگاهی و درایت به همکاری و برنامه ریزی پرداخت . اودانشمندان بسیاری را به آنجا دعوت می کرد تا سخنرانی کنند و خود نیز یکی از موفقترین سخنرانان آن بود.
و. علل گرایش به مادیگری
کتاب علل گرایش به مادیگری -که تکمیل شده دو سخنرانی استاد مطهری در سالهای 48و 49 در دانشسرای عالی است - درسال 1350 منتشر شد. استاد این اثر کارآمد را در زمانی تألیف کرد که در میان نسل جوان، گرایشی به مکاتب مادی - و از جمله مارکسیسم - مشاهده می شد. سران سازمان منافقین هم در حال گرایش به مارکسیسم بودند که سرانجام مارکسیست شدند و به طور رسمیاین تغییر ایدئولوژی را اعلام کردند.
استاد مطهری در این کتاب به بررسی نقش کلیسا، مفاهیم فلسفی، اجتماعی و سیاسی و... در گرایش به مادیگری می پردازد و علل لغزشها و انحرافها را در این زمینه روشن می سازد.
ز. فلسفه تاریخ
یکی ازدرسهایی که استاد مطهری در منزل خودشان برقرار کرد درباره فلسفه تاریخ بود که ازسال 1355 تا 1357 با جمع برخی از شاگردان برگزار می شد.
استاد در این دروس، آراء فلاسفه غرب و اسلام را در مورد مباحثی مانند«عوامل محرکتاریخ»،«ارزش تاریخ»، «جامعه و فرد»، «ارتباط تاریخ با علم، مذهب و اخلاق»، «علیت در تاریخ»، «تکامل تاریخ»، «پیشبینی آینده»و... عالمانه نقد و بررسی می کرد.
ج . مقدمهای برجهان بینی اسلامی
آخرین اثر قلمی استاد مطهری، کتاب«مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی»است این کتابدر سالهای 56 و 57 به رشته تحریر در آمد.
آن استاد عالیقدر انحرافات فراوانی درنشریات برخی گروههای به ظاهر اسلامی و آثار بعضی روشنفکران مسلمان درباره جهان بینی اسلامی مشاهده می کرد. بدین علت و برای جلوگیری از التقاط، و از همه مهم تر برایروشن کردن نظر اسلام، این اثر پر برگ وبار را نوشت و در آن بسیاری از اشتباهاتفکری روشنفکران را آشکار ساخت.
در این کتاب نفیس، مواضع و جهان بینی بعضی ازگروهکها مانند«منافقین»مورد نقد وبررسی قرار گرفتهاست.
ط. ماتریالیسم در ایران
کتاب علل گرایش به مادیگری که در سال 1350 منتشر شده بود مورد استقبال شایان مردم حقیقت جو قرار گرفت، به طوریکه در سال 1357 به چاپ هشتم رسید و استاد مقدمه ای تحت عنوان«ماتریالیسم در ایران»بر آن افزود.
استادمطهری در این مقدمه بسیار پربار به افشا و نقد شیوه های جدید تبلیغ ماتریالیسم درایران می پردازد و این بحث را در دو بخش ارائه می کند: 1 - تحریف شخصیتها 2 - تحریفآیات قرآن.
در این مقدمه سودمند بود که آراء برخی از گروهکها، از جمله«فرقان»مورد نقد و بررسی عالمانه و منصفانهقرار گرفت و پوچی و سستی آن آشکار شد.
بعد از انتشار این مقدمه، گروهک فرقانا طلاعیه ای منتشر کرد به این مضمون : هر کس که در مسیر افکار ما قرار گیرد، به طریق انقلابی پاسخ او را می دهیم . اما استاد مطهری فرمود: اگر قرار باشد که انسان ازدنیا برود، چه بهتر که در راه اصلاح عقاید و دفاع از اسلام باشد، و من در این راه کوچکترین تردیدی ندارم.(26)
تدریس در قم
استاد مطهری بنا به توصیه حضرت امام خمینی از سال 1351 تا 1357، هفته ای دو روز به قم می رفتند و در حوزه علمیه، دروس مهمی مانند شناخت، اصل غائیت، فلسفه هگل، معارف قرآن، مارکس ومارکسیسم، «منظومه»، «نجات» و «اسفار» تدریس می کردند.(27)
استاد به حکم وظیفه شرعی از تهران به قم می رفتند تا تدریس کنند در حالی که در تهران، استادانبا سابقه دانشگاه، با تقاضای بسیار در کلاس درس ایشان شرکت می کردند.(28)
گلستان جاودان
یادگارهای استاد مطهری، بحق گلستانی جاودان است که بوی خوش آن، عقل و جان هر حقیقت جویی را زنده می کند.
آثار منتشر شده استاد بیشاز 50 کتاب است که برخی از مهم ترین آن عبارتند از:
مقدمه ای بر جهان بینیاسلامی، آشنایی با قرآن، اسلام و مقتضیات زمان، انسان کامل، پیرامون انقلاباسلامی، پیرامون جمهوری اسلامی، تعلیم و تربیت در اسلام، توحید، نبوت، معادحماسه حسینی، خدمات متقابل اسلام و ایران، عدل الهی، داستان و راستان، سیری درنهج البلاغه، سیری در سیره نبوی، سیر در سیره ائمه اطهار علیه السلام، شرح مبسوط منظومه، علل گرایش به مادیگری، فطرت، فلسفه اخلاق، فلسفه تاریخ، گفتارهایمعنوی، مساله حجاب، نظام حقوق زن در اسلام و قیام و انقلاب مهدی (عج).
برخیاز آثار منتشر نشده استاد عبارتند از:
شرح منظومه (به زبان عربی به قلم حجةالسلام شیخ محمد تقی شریعتمداری)، آشنایی با قرآن (جلدهای 5 تا 15)، فلسفه تاریخ (جلد 2 تا 4)، مسأله بردگی در اسلام، پانزده گفتار، توکل و رضا، انسان شناسی، حاشیه بر تفسیر المیزان و...