زیارت حضرت فاطمه زهرا (س)

زیارت ائمه (ع)، صله و نیکی به خود آنان، رسول خدا (ص)، امیرالمومنین (ع)، فاطمه (س) و شیعیان و دوستدارانشان و بلکه نیکی به سایر انبیاء و اوصیای الهی است و موجب خوشحالی آنان، اجابت دعوت، تجدید عهد با ولایت، زنده نگه داشتن مرام و غلبه بر دشمنان می‌گردد. همه اینها عبادت خداست و سبب می‌شود که انسان به فضایل و برکاتی که نزد خداست برسد و به رضای او دست یابد؛ زیرا خوشحال کردن مؤمن عادی اگر آن همه فضیلت و ثواب دارد، فضیلت و ثواب خوشحال کردن پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع)، که از خطا و گناه معصومند و خداوند آنان را امام مومنان و پیشوا و پیشرو در دین قرار داده، غیرقابل وصف است.

«قال رسول الله (ص): ان الله قد وکلّ بفاطمة رعیلاً من الملائکة یحفظونها من بین یدیها و من خلفها و عن یمینها و عن یسارها و هم معهم فی حیاتها و عند قبرها بعد موتها، یکثرون الصلاة علیها و علی ابیها و بعلها و بنیها، فمن زارنی بعد وفاتی فکانّما زار فاطمة و من زار فاطمة فکانّما زارنی، من زار علی بن ابیطالب فکانمّا زار فاطمة و من زار الحسن و الحسین فکانمّا زار علیاً و من زار ذریّتهما فکانما زارهما» (خدای سبحان گروهی از فرشتگان را مأمور کرده تا فاطمه زهرا (س) را از پیش‌رو و پشت سر، سمت راست و چپ محافظت کنند، در مدت حیاتش با او باشند و بعد از مرگ نیز وی را در قبر همراهی کنند، بر او، پدرش، شوهرش و فرزندانش صلوات بفرستند. پس کسی که مرا بعد از وفاتم زیارت کند، گویا فاطمه را زیارت کرده است و کسی که فاطمه را زیارت کند، گویا مرا زیارت کرده است. کسی که علی ابن ابیطالب را زیارت کند، گویا فاطمه را زیارت کرده است. کسی که حسن و حسین را زیارت کند، گویا علی را زیارت کرده است و هر کس ذریه حسن و حسین را زیارت کند گویا آن دو را زیارت کرده است) (مجلسی، 1404ق: ج97، ص122).

زائر گاهی از زبان معصوم ثنا می‌خواند که اصطلاحاً این گونه زیارت نامه‌ها را زیارت مأثور می‌نامند. چنین زیارت‌نامه‌هایی نه تنها کیفیت اظهار ارادت و ابراز تولّی و تبرّی را می‌آموزد، بلکه متنی است برای شناخت مزور و آگاهی از منزلت او؛ زیرا هر کس به مقدار معرفت خویش سخن می‌گوید و کلام هر کسی بیانگر میزان شناخت و آگاهی اوست. در این زیارت‌نامه‌ها، اوصاف مزور هنگام سلام دادن تکرار می‌گردد و به ذکر اسم بسنده نمی‌شود. این از آن جهت است که مرتبت شخص مزور برای زائر روشن‌تر گردد و توجه پیدا کند که معشوق و محبوب او برای اعلای کلمة توحید، اقامة نماز، ادای زکات، احیای امر به معروف و نهی از منکر، تلاوت کتاب خدا و... چه رنج‌هایی کشیده است. این زیارت‌نامه‌ها اثبات نقلی فضایل و کمالات برای حجج طاهره است.

زیارت زائر باید با معرفت همراه باشد؛ زیرا آن چه مایة کمال زیارت می‌گردد، معرفت و شناخت مقام و موقعیت مزور است، نه اعمالی بی‌روح و همراه با غفلت. ثواب‌های اخروی و آثار دنیوی که در روایات آمده، بر زیارت واقعی مترتب است، یعنی جایی که ارتباط قلبی با مزور برقرار شود و منشأ تحول در زائر گردد، نه بر سیاحت و زیارت جسمی و صدری. چنین آگاهی و معرفت به مقام و منزلت امام می‌تواند زمینة اطاعت و تسلیم در مقابل اوامر و نواهی مزور را - که همان فرمان خداست- فراهم کند (جوادی آملی، 1381: صص47-37).

یکی از راه‌های درک اسرار وجودی سرور زنان عالم، فاطمه زهرا (س) دقت در مضامین زیارت‌نامه‌های مأثور است تا در آینة کلام آن بزرگواران، اشارات و نشانه‌هایی در جهت معرفت مقام و نقش ایشان بیابیم.