مجموعه: فرهنگ زندگی
پوشاک مردم لرستان
بنابر موانع و ویژگی‌های جغرافیایی اقلیمی مردم لر در اقلیم‌های گوناگون از پوشش متفاوتی استفاده کرده‌اند. در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توان لباسهای لری را اعم از مردانه و زنانه به سه گروه کلی لٌری فیلی، لُری بختیاری (طوایف چارلنگ و هفت لنگ بختیاری) و لُری جنوبی (رایج بین مردم لر جنوبی بویراحمدی، ممسنی، دشمن زیاری، طیّبی، بهمئی، باوی تا بندرهای گناوه و دیلم) تقسیم‌بندی کرد.
پوشاک مردم لرستان در نهایت زیبایی و سادگی نمادی از پوشش اصیل اسلامی است که امروز جز در برخی مناطق روستایی و عشایری شاید دیگر نتوان نشانی از آن یافت. نوع دوخت لباسهای سنتی در لرستان و رنگ‌های به کار رفته در این پوشش‌ها منحصر به فرد و بی‌نظیر است.
لباس محلی زنان لرستان:
پوشاک زنان جوان لر با پارچه‌های الوان در رنگ‌ها و طرح‌های شاد با سربندهای زیبا و رنگی می‌باشد. زنان مسن‌تر پارچه‌هایی به رنگ تیره و طرحی ساده و سربندی سیاه و سفید را ترجیح می‌دهند.
تره روسری است که زنان لرستان در روزهای معمولی و حالت عادی بر سر می بستند
سرون: دختران و بانوان لرستان گیسوان خود را با چارقدهایی زیبا می پوشاندند که تنها قسمتی از موهای سر آنها را در برگرفته و گیسوانشان از کنارگوش ها بر روی شانه ها آویزان بوده است. آنها جلو سرون خود را با قطعه‌های طلا یا نقره و مهره‌های نفیس و زیبا تزیین می‌کردند.
سربندهای زنان لرستان بیشتر شامل تَرَه، گل‌ونیی، کَت و گلوَنیی، هراتی و عرقچِن است. البته عرقچِن کلاهی از جنس مخمل و تکه پارچه ها می باشد.
تره و گل‌وَنی : تره روسری یا چارقدی است که زنان لرستان در روزهای معمولی و حالت عادی بر سر می بستند، تره را لرها "ساوه" نیز می گویند. در روزهای جشن و سرور و مراسم عروسی نوعی سرپوش رنگین و زیبا را بر روی تره با گره ای خاص به دور سر می پیچند و مابقی آن از پشت سر آویزان می ماند؛ به این سربند گل‌وَنی گفته می شود. رنگ ل‌وَنی با توجه به سن و سال بانوان انتخاب می شود بدین گونه که زنان مسن تر پارچه‌هائی به رنگ تیره و طرح‌های ساده و سربندی سیاه و سفید را ترجیح می‌دادند
جومه: نوعی پیراهن زنان لرستان که آزاد، بلند و بدون یقه است.
کلنجه: کت مخملی است که بر روی پیراهن زنان لر پوشیده میشود و یقه و لبه‌های دم آستین و دور شکاف آن یراقدوزی و نواردوزی شده است.
«کت» که نیم‌تنه را می‌پوشاند، نواردوزی ندارد و با دکمه در جلو بسته میشود.
لباس محلی زنان لرستان
جلیقه یا جلیزقه: نیم تنه ای بدون آستین است که جلوی آن همیشه باز است و آن را با سکه و یراق دوزی تزیین می کنند.
بال کل: اهالی لرستان به آستین " بال " می گویند. بال کل، لباس آستین کوتاهی از جنس مخمل و تا سرزانو با آستین کوتاه و جلویاز است که بر روی پیراهن می پوشیدند برای تزیین آن سر آستین ها و حاشیه جلوی آن را کرمَک‌دوزی می کردند. بال کل را در برخی مناطق لرستان به نام سرداری می شناسند. این بیشتر مشکی، سبز و قرمز تهیه می شده است.
شاوال: شلوار یا به زبان محلی لرستان “شاوال” عبارت است از زیر جامه ای لیفه دار یا کمری دار به مدل شلوارهای کردی از پارچه‌های الوان رنگی که زیر پیراهن می‌پوشند.
شلوار زنان لر از لحاظ ترکیب و جنس پارچه دو قسمتی و دو رنگی است به طوری که از دمپا تا حدود بالای زانو، پارچه ساده با نقشبندی و نواردوزی شده است و قسمت بالاتر به رنگ دیگر و گلدار است.
چوغا نیز نوعی بالاپوش مردانه است
پوشاک محلی مردان لرستان:
مردان لرستانی نیز دارای پوشش ساده‌ای هستند که جنبه‌های تزئین آن کمتر است و در عرف معمول این دیار به «شال و ستره» معروف است.
کلاه نمدی: کلاه گرد بدون لبه‌ای است که از نمد ساخته شده است.
شال: پارچه بلند و سفیدی است به عرض 60 تا 90 سانتی‌متر و به طول 6 تا 9 متر و از جنس چلوار، که آن را چند دور به کمر می‌پیچند و علاوه بر آن در مواقع ضروری از آن به‌عنوان کفن یا پیچاندن جای زخم یا طناب نیز استفاده میشود.
ستره : قبای مخصوصی است که اندازه آن تا زیر زانو بوده، بیشتر در مواقع رسمی از آن استفاده میشود و از قدیمی‌ترین نوع پوشاک ایران است.
گیوه: گیوه، نوعی کفش دست ساز و محلی است با رویه بافته و کف چرم یا پلاستیکی محکم ضخیم که مردان به پا می کنند.
کپنک (فرجی): یک نوع قبای پشمی محکم و معمولا مورد استفاده چوپانان است. در مواقع جنگ از آن به‌عنوان لباس رزم استفاده میشود، زیرا ترکیب بسیار فشرده‌ای در ساخت آن به کار رفته است.
لباسهای سنتی مردان در لرستان
چوغا: نیز نوعی بالاپوش مردانه است که بیشتر در منطقه بختیاری لرستان و چهارمحال و بختیاری مورد استفاده قرارگرفته و جنس آن از پشم گوسفند بوده و توسط زنان بختیاری بافته می شود.
گردآوری:بخش فرهنگ و هنر بیتوته
