آخرالزمان

روزگاری
بر دنیا سپری شده که دیباچه زندگی دنیایی به شمار می‏آید و زمانی نیز
خواهد گذشت که پایان این کتاب خواهد بود. برگه‏های پایانی کتاب زندگی
انسان در زمین «آخِرُالزّمان» خوانده می‏شود. «آخِرُالزّمان» اصطلاحی‏است
که در فرهنگ اغلب ادیان بزرگ به‏چشم می‏خورد و در ادیان ابراهیمی، از
برجستگی و اهمیت ویژه‏ای برخوردار است. این اصطلاح معمولاً به روزگار
پایانی دنیا و رویدادهایی‏گفته می‏شودکه ممکن است در این بخش از زندگی
دنیوی به وقوع پیوندد. ادیان بزرگ در باره آن پیشگویی‏هایی کرده‏اند، برای
مثال در «انجیل» آمده است: «... و این را بدان که اوقات صعب در زمان آخر
خواهد رسید، زیرا که خواهند بود مردم خود دوست و زرپرست و مغرور و متکبّر
و کفرگو و نافرمان والدین و حق‏ناشناس و بی‏دین، و بی الفت و بی وفا و خبث
کننده و بی‏پرهیز و بی‏حلم و با خوبان بی‏اعتنا، و خائن و کم حوصله و عبوس
کننده و عیش را بر خدا ترجیح می‏دهند».(کتاب مقدس، ترجمه فاضل خان همدانی).

قرآن
مجید در آیات فراوان به دوران «آخِرُالزّمان» اشاره کرده(سوره
واقعه،حجر،اعراف)و در معارف ارزشمند اسلامی، این اصطلاح در دو معنای کلی
به کار رفته است:

1.
مدت زمانی طولانی که با ولادت پیامبر اسلام‏صلی الله علیه وآله آغاز و با
شروع رستاخیز بزرگ پایان می‏یابد. از این رو آن پیامبر الهی را پیامبر
آخِرُالزّمان نیز نامیده‏اند.(شیخ صدوق،کمال الدین،ج1).

2.
مدت زمانی که با ولادت واپسین جانشین پیامبر اسلام‏صلی الله علیه وآله
حضرت مهدی‏علیه السلام مقارن شده و زمان غیبت و ظهور را در برگفته، با
شروع قیامت به انجام می‏رسد.

روایات معصومین‏علیهم السلام نشان می‏دهد:

یکم. با سپری شدن این دوران، بساط زندگی دنیوی برچیده و مرحله‏ای جدید در نظام آفرینش آغاز می‏شود.

دوم.
آخِرُالزّمان خود به دو مرحله کاملاً متفاوت تقسیم می‏شود: دوران نخست که
در آن انسان به مراحل پایانی انحطاط اخلاقی می‏رسد. فساد اخلاقی و ستم همه
جوامع بشری را فرا می‏گیرد و واپسین امیدهای بشری به ناامیدی می‏گراید.
دوران بعد، عصر تحقّق وعده‏های الهی به پیامبران و اولیای خدا است وبا
قیام مصلح جهانی‏آغاز می‏شود.

کلیات
عقاید مربوط به «آخِرُالزّمان» تقریباً از سوی همه فرقه‏های بزرگ اسلامی
پذیرفته شده است؛ ولی در خصوص وابستگی این تحولات به ظهور مهدی موعودعلیه
السلام و نیز هویت او اختلاف نظر وجود دارد. شیعیان دوازده امامی، حضرت
مهدی‏علیه السلام و حکومت جهانی او را حسن ختام حیات بشر در کره زمین و او
را همان موعود امت‏ها می‏دانند. در نظر آنان، با ظهور حضرت مهدی‏علیه
السلام، برخی از ائمه و نیکان و صالحان و نیز بدان و تبهکاران تحت عنوان
«رجعت» به دنیا باز می‏گردند وزندگی دنیایی‏پایان می‏یابد.

با
گلگشتی در کلمات نورانی معصومان‏علیهم السلام، می‏توان واژه‏هایی را که
بیانگر پیوند مهدویّت و آخِرُالزّمان است، یافت. این واژه‏ها عبارت است از:

1 . «آخِرُالزَّمان» (پایان زمان)

پیامبرصلی
الله علیه وآله به‏حضرت علی‏علیه السلام فرمود: «اَلا اُبَشِّرُکَ اَلا
اُخْبِرُکَ یا عَلِیُّ فَقالَ: بَلی یا رَسُولَ‏اللَّهِ فَقالَ کانَ
جَبْرَئیلُ عِندی آنِفاً وَاَخْبَرَنی اَنَّ القائِمَ الَّذِی یَخْرُجُ
فِی آخِرِالزَّمانِ فَیَمْلَأُ الاَرْضَ عَدْلاً کَما مُلِئَتْ ظُلْماً
وَجَوراً مِنْ ذُرّیَّتِکَ مِنْ وُلْدِالحُسَیْنِ».(ابن ابی زینب نعمانی،الغیبه،ص357).

«آیا
تو را بشارت ندهم؟ آیا تو را خبر ندهم؟ عرض کرد: بله، یا رسول اللّه! آن
حضرت فرمود: هم اینک جبرئیل نزد من بود و مرا خبر داد قائمی که در
آخِرُالزّمان ظهور می‏کند و زمین را پر از عدل و داد می‏سازد - همان گونه
که از ظلم و جور آکنده شده - از نسل تو و از فرزندان حسین‏علیه السلام
است».

2 . «لا تَذهَبُ الدُّنیا» (دنیا به پایان نمی‏رسد)

این
تعبیر بیانگر حتمی بودن تحقّق حوادثی است که پس از آن ذکر می‏شود.
عبداللّه بن مسعود می‏گوید: رسول گرامی اسلام‏صلی الله علیه وآله فرمود:
«لا تَذهَبُ الدُّنیا حَتّی یَلِیَ اُمَّتِی رَجُلٌ مِنْ اَهلِ بَیْتِی
یُقالُ لَهُ المَهْدِیُّ»(شیخ طوسی کتاب الغیبه) «دنیا به پایان نمی‏رسد؛ مگر اینکه امت مرا مردی رهبری کند که از اهل بیت من است و به او مهدی گفته می‏شود».

و روشن است دنیا به پایان نمی‏رسد مگر اینکه بخش پایانی‏اش (آخِرُالزّمان) را پشت سرگذارد.

3 . «لا تَقُومُ السّاعَة» (قیامت برپا نمی‏شود)

پیامبر گرامی اسلام‏صلی الله علیه وآله فرمود:

«لا
تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّی یَقُومَ قائِمٌ لِلحَقِّ مِنَّا وَذلِکَ حِینَ
یَأذَنُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ وَمَنْ تَبِعَهُ نَجا وَمَنْ تَخَلَّفَ
عَنْهُ هَلَکَ...»(شیخ صدوق،عیون اخبار رضا(ع)).«قیامت
بر پا نمی‏شود تا اینکه قیام کننده‏ای به حق از خاندان ما قیام کند و این
هنگامی است که خداوند به او اجازه فرماید و هر کس از او پیروی کند، نجات
می‏یابد و هر کس از او سرپیچد، هلاک خواهد شد».

4 . «لاتَنقَضِی الاَیَّامُ» (روزها منقضی نگردد)

رسول
خداصلی الله علیه وآله فرمود: «وَلا تَنْقَضِی الاَیَّامُ حَتّی یَمْلِکُ
رَجُلٌ مِنْ اَهْلِ بَیْتِی یُواطِی‏ءُ اِسمُهُ اِسْمی»(طبری،آملی،بشاره المصطفی لشیعه المرتضی).«روزها منقضی نگردد تا اینکه مردی از اهل‏بیت من بر زمین حکومت کند که همنام من است».

5 . «لَوْ لَمْ یَبقَ مِنَ الدُّنیا اِلاّ یَومٌ واحِدٌ» (اگر از دنیا بیش از یک روز باقی نماند)

امیرمؤمنان‏علیه
السلام بر بالای منبر در شهر کوفه چنین فرمود: «لَو لَمْ یَبْقَ مِنَ
الدُّنیا اِلاَّ یَوْمٌ واحِدٌ لَطَوَّلَ اللّهُ ذلک الیَومَ حَتی
یَبْعَثَ‏اللّهُ رَجُلاً مِنّی»(ابن شهر آشوب،المناقب)«اگر از دنیا بیش از یک روز باقی نماند، خداوند آن روز را چنان طولانی خواهد کرد تا اینکه مردی از خاندانم بر انگیخته شود».

6 . «عِندَ اِنقِطاعٍ مِنَ الزَّمانِ» (در بخش پایانی زمان)

پیامبر
اکرم‏صلی الله علیه وآله فرمود: «یکُونُ عِنْدَ اِنقِطَاعٍ مِنَ الزَّمانِ
وَظُهُورِ الفِتَنِ رَجُلٌ یُقالُ لَهُ المهدی عَطاؤهُ هَنیِئاً»(اربلی،کشف الغمه،ج3).«هنگام پایان زمان وآشکار شدن فتنه‏ها، مردی هست که‏به‏او مهدی‏گفته‏می‏شود و بخشش ‏بسیار دارد».