کشمیر

نگرانی از سیر نزولی نفوذ میراث ایرانی در کشمیر گروهی از روشنفکران کشمیری را به راه اندازی تلاشی برای احیای شکوه گذشته میراث ایرانی در این دره سرسبز واداشته است .

به گزارش ایرنا از سرینگر مرکز ایالت جامو و کشمیر، این گروه در تلاش خود برای احیای سنت جشن نوروز، یک پایگاه اینترنیتی را برای افزایش آگاهی مردم درمورد نوروز و اهمیت آن در آستانه برگزاری این جشن، ایجاد کرده است این پایگاه اینترنتی با نام تفکر کشمیر، طی یک نامه الکترونیکی ، می نویسد: کشمیر از نظر فرهنگی ، عاداب و رسوم ، مذهب و غیره ، به آسیای میانه بیش از جنوب آسیا تعلق دارد.

در این نامه ، به نقل از پروفسور گرگوری گلیسون (Gleason Gregory، استاد علوم سیاسی دانشگاه نیو مکزیکو در آمریکا، به هنگام ورود وی به سرینگر، گفته شده است : صادقانه بگویم ، زمانیکه من وارد کشمیر شدم بلافاصله نوع رابطه خویشاوندی را با کشورهای آسیای میانه احساس کردم .

وی می‌افزاید: جنبه‌های فرهنگی و ویژگی‌هایی در کشمیر وجود دارند که ما را به یاد کشورهای آسیای میانه می‌اندازند.

روشنفکران کشمیری نیز می‌گویند: واقعیت دردناک این است که نفوذ میراث غنی ایرانی در کشمیر سیر نزولی پیدا نموده و به همین جهت برگزاری نوروز، یک جشن سالانه در سراسر آسیای میانه ، اهمیت فراوان یافته است .

نفوذ فرهنگ ایران در کشمیر به قدری زیاد بوده که کشمیر زمانی به عنوان ایران صغیر تلقی می‌شد.

هر چند که رابطه بین ایران و کشمیر به دوره قبل از اسلام باز می‌گردد اما ورود میر سید علی همدانی روحانی بزرگ ایرانی و بنیانگذار اسلام در این منطقه، تاثیر عمیقی را بر همه ابعاد زندگی در کشمیر بر جای گذاشت .

کشمیر مقصد مطلوبی برای مردم ایران بوده و مقبره مبلغان ایرانی را در گوشه و کنار این دره حتی امروز نیز مشاهده می‌شود.

نه تنها مذهب بلکه انواع هنر، صنعت ، آشپزی ، ادبیات و جشن نیز از ایران به کشمیر آمده است.

گذر زمان نفوذ ایرانی را اکنون به کتاب‌های تاریخ کشمیر محدود کرده و آثار آن تنها در آرامگاه‌های درویش‌های بزرگ دیده می‌شوند.

ابوفضل نویسنده و خبرنگار می‌گوید: هم اینک نوروز تنها جشنی است که ریشه در فرهنگ ایرانی دارد و هنوز هم در کشمیر برپا می‌شود.

سال در کشمیر، از چهار فصل تشکیل شده و نوروز آغاز فصل بهار را در کشمیر نوید می‌دهد. نوروز در کشمیر، برخلاف دیگر ایالت‌های هند، تعطیل رسمی است .

هر چند که عاداب و رسوم مربوط به نوروز به سبب تلاش مستمر برخی محافل سودجو در جهت محو کردن آثار نفوذ ایرانی در کشمیر با سرعت تمام از بین می رود، اما نوروز در خیلی از مناطق این سرزمی> هنوز هم جشن گرفته می‌شود.

مردم خانه‌های خود را در آستانه نوروز تمیز می‌کنند زیرا این روز به زمستان سخت در کشمیر پایان می‌دهد.

در نوروز مردم کشمیر لباس‌های نو به تن می‌کنند و به دیدن خویشاوندان و دوستان خود می‌روند و به یکدیگر هدیه می‌دهند.

مرغابی همراه با شلغم و ماهی با ریشه‌های نوعی نیلوفر آبی غذای ویژه نوروز در کشمیر است که زنان آن را یک روز قبل از نوروز می‌پزند.

خانواده‌های وارسته در شب عید سفره‌ای را برای حضرت علی (ع) به نام سفره شاه پهن می‌کنند.

این خانواده‌ها معتقدند که حضرت علی (ع) در زمان تحویل سال از خانه های آنان دیدار کرده و آثار و رحمت خود را بر جای می‌گذارد.

علاقه ویژه‌ای نسبت به تحویل سال یعنی زمان دقیق ورود خورشید به منظومه جدید وجود دارد و عده‌ای از مردم کشمیر آن را از طریق برخورد دو شی مدور مثلا پوست گردو بر روی یک تشت آب نشان می‌دهند.

زنان کشمیری در زمان گذشته عصر روز قبل از نوروز دور هم جمع شده و بطور دسته جمعی سرود خوانده و بدینوسیله آغاز بهار را اعلان می‌کردند. این رسم اکنون تا حدود زیادی به مناطق روستایی کشمیر محدود است .

مردم کشمیر در ایام نوروزاز زیارتگاههای درویشانی که از بدو ورود اسلام به کشمیر از همدان ، کرمان ، خراسان و ا از همه گوشه و کنار ایران به کشمیر رفته اند، دیدن می‌کنند.

سید علی همدانی در سال1369میلادی به همراه 700تن از شاگردان خود که عده‌ای از آنان صنعتگر و هنرمند بودند، به کشمیر رفتند.

وی در آن زمان نه تنها پیام اسلام را به کشمیر آورد، بلکه شرایط اجتماعی - اقتصادی این سرزمین را عملا تغییر داده و آن را به صورت ایران کوچک درآورد.

سید شریف‌الدین اردبیلی معروف به بلبل شاه نیز اولین ایرانی بود که تاثیر عمیقی بر نحوه زندگی مردم کشمیر بر جا گذاشت .

روابط ایران و کشمیر بعد از آن برای چندین قرن تا همین اواخر خوب بود و آداب و رسوم کشمیری شدید از فرهنگ ایرانی متاثر شد.

تاثیر فرهنگ ایرانی بر تاریخ ، معماری ، ادبیات و همه جنبه‌های زندگی در کشمیر بسیار عمیق بوده و اکثر شاهکارها در تاریخ ، ادبیات ، شعر و طب و حتی خیلی از سوابق دولتی توسط محققان کشمیری به زبان فارسی نوشته شده است .

در حالیکه تاثیر فرهنگ ایرانی در کشمیر با تخریب معماری فارسی و محو ادبیات فارسی در کشمیر با سرعت تمام از بین می‌رود هیچگونه اقدامی نه از سوی مقام‌های فرهنگی هندی و نه ایرانی مقیم هند برای احیای میراث غنی ایرانی صورت نمی‌گیرد.

دکتر نظیر مشتاق یک محقق صاحب نام کشمیری ، تصور نامطلوبی را از وضع موجود ترسیم کرده و می‌گوید که نادیده گرفتن مرگ تدریجی میراث ایرانی یک غفلت جنایی است و نسل‌های آینده هزینه گزافی را برای آن خواهند پرداخت .